Vì sao chuyên gia lo ngại đặt ga đường sắt ngầm ven hồ Gươm?
Trao đổi với PV ngày 23/8, TS. Phạm Sỹ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, không nên đặt trực tiếp ga ngầm C9 thuộc tuyến đường sắt đô thị Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo (Hà Nội) như hiện nay. “Không nên xây trực tiếp ga ngầm ở ven bờ hồ Gươm như hiện nay, mà chọn vị trí khác lùi xa Bờ Hồ hơn, sau đó có lối nhánh đi lên bờ hồ. Ở các nước trên thế giới, khi làm ga ngầm ở các điểm di tích lịch sử, văn hóa họ làm lối nhánh hàng trăm mét để khách đi lên tham quan, nghỉ ngơi”, ông Liêm nêu quan điểm.
Tương tự, một số chuyên gia cũng không đồng tình phương án quy hoạch ga ngầm C9 như Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (đại diện chủ đầu tư) đang đề xuất. Theo các chuyên gia, việc đưa ra giải pháp kỹ thuật để không gây ảnh hưởng đến Tháp Bút, đền Ngọc Sơn mới chỉ là một phần của vấn đề, còn chưa đề cập đến địa chất ngầm, tổng thể cảnh quan, không gian di sản.
Lý do vì việc thi công ga ngầm sẽ tác động đến tầng nước ngầm khu vực hồ Gươm. Nếu nước ngầm thấm qua vách đất sẽ tạo sự thay đổi tầng nước ngầm của hồ. Mặt khác, đặt ga tại vị trí trên đồng nghĩa với việc mỗi giờ có hàng nghìn người lên xuống, đi lại, gây quá tải toàn bộ công suất của không gian du lịch nơi này. “Với các di tích lịch sử xung quanh vị trí đặt ga ngầm, vấn đề không chỉ là động chạm về kết cấu, vật chất mà còn phá vỡ cảnh quan và không gian di sản”, một chuyên gia (đề nghị không nêu tên) nêu quan điểm.
Được biết, tuyến đường sắt Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo có lý trình từ Khu đô thị Nam Thăng Long (CIPUTRA), theo đường Nguyễn Văn Huyên kéo dài – Hoàng Quốc Việt – Hoàng Hoa Thám – Thụy Khuê – Phan Đình Phùng – Hàng Giấy – Hàng Đường – Hàng Ngang – Hàng Đào – Đinh Tiên Hoàng – Hàng Bài và kết thúc trên Phố Huế (ngã tư giao với đường Nguyễn Du).
Theo phương án đã phê duyệt, tuyến đường sắt dài 11,5 km (đoạn trên cao khoảng 2,6km, đoạn ngầm gần 9km). Tổng mức đầu tư của dự án điều chỉnh là 34.678 tỷ đồng, sử dụng vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản và vốn đối ứng trong nước.
Ga C9 nằm chính trên đường Đinh Tiên Hoàng và một phần vỉa hè Điện lực Hà Nội, ga nằm dưới lòng đất sâu 25m, đỉnh ga đến mặt đất 5m, dài 150m, rộng 21m. Nhà ga có 4 cửa lên xuống, trong đó một cửa ga trên vỉa hè cạnh hồ Hoàn Kiếm (hồ Gươm) sẽ thay thế cửa hàng và nhà vệ sinh công cộng hiện tại.
Dự án đang được điều chỉnh và quy hoạch tổng mặt bằng ga C9. Nếu được cấp có thẩm quyền phê duyệt, năm 2019 sẽ thực hiện công tác đấu thầu thiết kế chi tiết và thi công. Dự án dự kiến khởi công vào đầu năm 2020 và hoàn thành vào năm 2024.
Vị trí quy hoạch ga gầm C9 nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận trong thời gian qua. Mới đây, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội có văn bản gửi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ kiến nghị xem xét việc xây dựng ga ngầm C9. Ủy ban này cho rằng, ga ngầm C9 được đặt gần đền Ngọc Sơn, đền Bà Kiệu “không chỉ vi phạm Luật Di sản văn hóa mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, ảnh hưởng không thể khắc phục đối với di sản, không gian văn hóa của trung tâm thủ đô”.
Thêm vào đó, quá trình thi công và vận hành đường ngầm hàng ngày sẽ tạo độ rung, gây nguy cơ hủy hoại di tích, vi phạm điều cấm của Luật Di sản văn hóa. Đây là những di tích được xây dựng từ hàng trăm năm trước, kết cấu trụ móng không vững chắc (Tháp Bút hiện bị nghiêng 3 độ), trong khi các phương án giảm thiểu tác động do nhà tư vấn đưa ra chỉ mang tính lý thuyết.
Uỷ ban này đề nghị Hà Nội tiếp tục nghiên cứu, đánh giá đầy đủ, thuyết minh kỹ hơn tác động của dự án đối với di sản, cảnh quan, môi trường, xã hội và các phương án thi công, phòng ngừa sụt lún, thay đổi cấu trúc địa lý, thủy hệ… trước khi trình Thủ tướng cho ý kiến thực hiện.
Tuy nhiên, Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (đại diện chủ đầu tư) cho rằng, tuyến hầm được thiết kế nằm ở độ sâu ít nhất khoảng 12 m, đảm bảo mức lún bề mặt thấp nhất (tối đa chỉ 10mm), trong quá trình thi công, vận hành không ảnh hưởng đến các công trình nhà cửa bên trên và lân cận. Đồng thời khẳng định, công trình hầm đường sắt đô thị và ga ngầm C9 không vi phạm Luật Di sản văn hóa, không gây ảnh hưởng, sụt lún các công trình di sản.
Báo Giao thông