09/01/2017

Nhà thiết kế Hans J. Wegner với những chiếc ghế kiệt tác

Nhà thiết kế nội thất người Đan Mạch được kể đến là bậc thầy của những chiếc ghế. Đối với Hans J. Wegner: “Một chiếc ghế là không có mặt sau. Nó sẽ đẹp từ mọi khía cạnh và mọi góc độ”. Một trong những người có ảnh hưởng lớn đến phong cách thiết kế hiện đại nói chung. Ông đã thiết kế hơn 500 mẫu ghế, nhiều mẫu được coi là kiệt tác của ngành thiết kế ghế và trở thành những món sưu tầm trên toàn thế giới.

Hans J. Wegner sinh năm 1914 tại Tonder, Đan Mạch, con trai của một người thợ đóng giầy. Ở tuổi 17, ông hoàn thành thời gian học nghề với vai trò là một người đóng tủ cùng H.F. Stahbert, người sở hữu phân xưởng mà Hans J. Wegner bắt đầu định hình những mẫu thiết kế thử nghiệm của mình. Hans J. Wegner rời đến Copenhagen năm 20 tuổi, ông theo học trường Nghệ thuật và thủ công mỹ nghệ từ năm 1936 đến năm 1938 trước khi ông trở thành kiến trúc sư.
Là một nhà kiến trúc sư trẻ, Hans J. Wegner tham gia cùng Arne Jacobsen và Erik Moller ở Arhus trong việc thiết kế nội thất cho toà thị chính Arhus năm 1940. Trong cùng năm đó, ông bắt đầu hợp tác với các bậc thầy ngành sản xuất đồ nội thất – Johannes Hansen, người có tác động mạnh mẽ trong việc mang những thiết kế mới cho công chúng Đan Mạch.

Bảo tàng Nghệ thuật và công nghiệp giành được chiếc ghế đầu tiên do Hans J. Wegner thiết kế vào năm 1942.
Năm 1943, bắt đầu mở văn phòng thiết kế của riêng mình. Năm 1944, ông thiết kế ghế Trung Hoa (Chinese chair) trong bộ sản phẩm ghế mới mà cảm hứng dựa trên chân dung của thương gia người Đan Mạch ngồi trên ghế nhà Minh.
Một trong những chiếc ghế này, ghế “Wishbone”, được thiết kế vào năm 1949 và sản xuất bởi nhà sản xuất Carl Hansen & Son ở Odense từ năm 1950. Chiếc ghế này trở thành một trong những chiếc ghế thành công nhất trong các loại ghế do Hans J. Wegner thiết kế.

1 trong 3

Hans J. Wegner đã gần như nhận được tất cả những giải thưởng chính dành cho người làm thiết kế, bao gồm giải thưởng Lunning, giải Grand Pix của Milan Triennale, huy chương của hoàng tử Thuỵ Điển – Eugen trao tặng, huy chương Eckersberg Đan Mạch.

Hans J. Wegner là một nhà thiết kế hoàng gia danh dự cho ngành công nghiệp ở hiệp hội Nghệ thuât hoàng gia ở London. Hầu hết các bảo tàng về thiết kế chính trên thế giới, từ bảo tàng Nghệ thuật hiện đại ở New York cho đến Die Neu Sammlung ở Munich – trưng bày nội thất do Hans J. Wegner thiết kế trong những bộ sưu tập của họ.

Hans J. Wegner mất vào tháng 1.2007.

Các thiết kế tiêu biểu:

Ghế tròn (PP 503)

Được thiết kế vào năm 1949, đã từng xuất hiện trên bìa tạp chí nội thất của Mỹ năm 1950, và được tạp chí này gọi là chiếc ghế đẹp nhất trên thế giới, đưa danh tiếng Hans J. Wegner lên tầm quốc tế và khơi mào một thị trường xuất khẩu đầy lợi nhuận.

Hans J. Wegner nói rằng: “nhiều người ngoại quốc đã hỏi tôi rằng làm thế nào để chúng tôi tạo nên phong cách Đan Mạch. Và ông trả lời rằng đó là một quá trình tinh chế không ngừng, với ông đó là sự đơn giản hoá, để cắt bỏ những thành phần sao cho đơn giản nhất có thể được: những chi tiết của bốn chân ghế, chỗ ngồi và kết hợp giữa tay vịn và phần còn lại của cánh tay. Khoảng trống mà phân cách chỗ ngồi bằng da và phần lưng của chiếc ghế tạo ra sự thanh lịch, tiết kiệm về hình thức nhưng không mất đi sự thoải mái khi ngồi lên chiếc ghế, không những thế mà còn làm cho người ngồi cảm thấy thoải mái hơn.

Năm 1961, hãng truyền hình CBS đã mua 12 bản copy của chiếc ghế này cho buổi truyền hình trực tiếp đầu tiên của cuộc tranh cử chức tổng thống giữa John F. Kennedy và Richard Nixon. Chính Kennedy đã yêu cầu sử dụng chiếc ghế này, ông muốn một chiếc ghế ngồi thoải mái cho vùng lưng hay bị đau nhức của mình.

70 triệu người đã được chiêm ngưỡng chiếc ghế này trên truyền hình và nó đã được nhắc đến trên tin tức của các báo ngay sau ngày tranh cử. Giá của chiếc ghế này dao động từ 4.900 – 6.000 USD phụ thuộc vào chất liệu và màu sắc.

Ông và Johannes Hansen trưng bày dự án cùng hợp tác tại triển lãm người đóng tủ hàng năm từ năm 1941 – 1966, Hans J. Wegnerr cho rằng: “Nó giống như một trò chơi, chúng ta phải có một cái gì đó để trưng bày vào mùa thu hàng năm”. Các thiết kế của ông trong một vài thập kỷ, chủ yếu được sản xuất bởi hãng PP Mobler và hãng Carl Hansen & Son. Các sản phẩm của ông được thiết kế với ý tưởng nghệ thuật & điêu khắc hiện đại khiến chúng có thể đứng riêng biệt, hơn là một phần của một bộ nội thất.

Wishbone Chair hay Ghế “Y” (CH24)

Được thiết kế vào năm 1949, lấy cảm hứng từ chân dung cổ điển của thương gia người Đan Mạch ngồi trên chiếc ghế nhà Minh. Hans J. Wegner đã thiết kế ra một bộ ghế và nó đã củng cố lại vị trí đứng đầu của Đan Mạch trong lĩnh vực thiết kế hiện đại. Ghế Wishbone được cho là tác phẩm thành công nhất của Hans J. Wegner. Chiếc ghế này được sản xuất với số lượng lớn trong suốt 50 năm bởi nhà sản xuất chính Carl Hansen & Son.

Đường cong nhẹ phần trên cùng với phần lưng ghế và chỗ ngồi đem lại sự đa dạng của các thế ngồi thoải mái, lý tưởng cho những cuộc nói chuyện dài, bàn ăn hay ngồi thư giãn. Chiếc ghế nhẹ, dễ di chuyển xung quanh bàn ăn cũng như trong phòng.

Đặc điểm chữ “Y” ở lưng ghế tạo nên lực đỡ thoải mái ở lưng và sự vững chắc cho đường cong phía trên, đồng thời nó cũng truyền cảm hứng cho tên của chiếc ghế. Ghế “Wishbone” hay ghế “Y”. Ngày nay ghế chữ Y đã được phát triển là chiếc ghế phổ biến nhất của Hans J. Wegner và nhà sản xuất Carl Hansen & Son.

Tuy nhiên khi lần đầu được giới thiệu, chiếc ghế này lại không được đón nhận nồng nhiệt. Chỉ một số ít nhà bán lẻ đã mua lại nó cho phòng trưng bày của họ. Nhưng thật bất ngờ khi người tiêu dùng lại thích nó, và trong 15 năm tiếp theo doanh số tăng vọt trong bộ sưu tập của Carl Hansen & Son. 50% sản xuất hàng năm là 17.000 chiếc ghế được bán ở Đan Mạch, phần còn lại được xuất sang Nhật chiếm 25%.

Chiếc ghế có chiều cao 70cm, rộng 74cm, sâu 52cm, chỗ ngồi 44cm. Giá của chiếc ghế này tham khảo từ 750 – 855 USD với nhiều màu sắc khác nhau.

Ghế dây kéo (Flag Halyard Chair)

Ghế này được Hans J. Wegner thiết kế vào năm 1950. Khung ghế được làm từ thép không gỉ, 250m dây đặc biệt để nối với khung ghế tạo thành một kết cấu ngồi vững chắc và thêm một lớp da lông cừu êm ái đặt lên trên tạo nên cảm giác êm ái và sang trọng.

Ý tưởng cơ bản và hình dạng ghế này được hình thành vào một buổi chiều hè nóng bức. Trong khi nhìn những đứa trẻ chơi trên bãi biển và Hans J. Wegner Wegner đang tự đào cát và xây cho mình một chiếc ghế bằng cát để nghỉ ngơi vào ngày cuối tuần. Ghế có giá 13.000 USD.

Ghế đôi cánh (Wing Chair /CH 445)

Vào những năm 1960, Hans J. Wegner phác thảo về một chiếc ghế bọc đơn giản mà chỉ được sản xuất với số lượng hạn chế. Hình dáng chiếc ghế cũng nằm trong những thiết kế mang đậm phong cách của ông, đường nét của ghế cho phép nó có một vẻ đẹp riêng trong nhiều cách sắp đặt đồ nội thất.

Là loại ghế có tay, ghế đôi cánh cho sự thanh thản và hài hoà trong thiết kế. Điểm đặc trưng nhất của nó là rãnh khâu ở những góc đặc biệt phần lưng ghế, vai rãnh và phần để tay. Giá tham khảo khoảng 5.000 – 7.000 USD tuỳ vào chất liệu.

Ghế con sò (Shell Chair/ CH 07)

Chiếc ghế ba chân được thiết kế vào năm 1963, chỉ một số ít được sản xuất, nhưng dự án cũng sớm bị đình trệ do kỹ thuật làm khá phức tạp. Tuy nhiên vào những năm 1990 thì nhu cầu mua chiếc ghế này lại tăng dần, nên nó được giới thiệu lại vào năm 1997 do nhà sản xuất Carl Hansen & Son sản xuất. Một trong những phiên bản sản xuất vào năm 1960 được bán giá 20.000 USD tại Christies, London năm 1999.

Ghế được làm từ gỗ dán ép và uốn nhiệt có hình dáng giống như vỏ sò. Cấu tạo ghế có ba chân, hai chân trước được làm từ các mảnh gỗ dán uốn nhiệt liên tục và chân sau là một yếu tố riêng biệt. Mặc dù chỉ có ba chân, nhưng kết cấu ghế rất vững chãi, nó đứng mà không dễ dàng bị lật đổ. Để tăng cường sự thoải mái, Hans J. Wegner đã bổ sung thêm hai tấm lót đệm ở phần lưng và phần ngồi của ghế được bắt bằng các vít ở phía sau. Chiếc ghế thanh lịch như một nghệ sĩ độc tấu hoặc có thể được kết hợp hai hoặc ba chiếc. Năm 1999 chiếc ghế được viện khoa học công nghệ Đan Mạch đánh giá cao trong chương trình thử nghiệm. Giá tham khảo 2.600 USD.

Ghế gấp ( Folding Chair)

Hans J. Wegner từng có tham vọng tạo ra một chiếc ghế bành mà có thể xếp gọn một cách dễ dàng. Cuối cùng ông thiết kế một loại ghế mà có thể treo được trên tường. Hans J. Wegner nghĩ ra giải pháp với sự bảo đảm thông thường của mình, và đã đưa tất cả các bộ phận của chiếc ghế vào một sự kết hợp, tác động lẫn nhau hoàn hảo. Chiếc ghế gấp là một giải pháp thành công, nó có chỗ để tay và hình thức cũng đẹp khi được gấp lại. Chiếc ghế được thiết kế vào năm 1949. Giá ghế khoảng 3.000 USD.

Ghế con bò (Ox Chair)

Picasso là nguồn cảm hứng cho Hans J. Wegner sáng tác và điêu khắc những chiếc ghế. Ghế con bò là một trong những tác phẩm điển hình của ông. Do kỹ thuật làm ghế quá khó nên cuối cùng chiếc ghế đã bị dừng sản xuất vào năm 1962. Việc sản xuất lại chiếc ghế này được tái khởi động vào năm 1985, với việc ứng dụng công nghệ mới, nhưng những chiếc ghế nguyên bản có vẻ đẹp thanh lịch và đậm nét thủ công hơn. Ghế con bò đã giành được nhiều giải thưởng có uy tín và được trưng bày trên khắp thế giới. Chiếc ghế có giá từ 12.000 – 15.000 USD tuỳ vào chất liệu.

Ghế Valet

Được thiết kế vào năm 1953. Sự hài hước thường đóng phần quan trọng trong những tác phẩm thiết kế của Hans J. Wegner. Và có lẽ điều đó đã được thể hiện rõ nhất trong chiếc ghế Valet. Ý tưởng cho chiếc ghế này đã được nghĩ ra vào năm 1951, sau cuộc nói chuyện dài với giáo sư ngành kiến trúc Steen Eiler Rasmussen và nhà thiết kế Bo Bojesen về những vấn đề trong thói quen gấp quần áo vào giờ đi ngủ.

Kết quả sau cuộc nói chuyện này là sự ra đời của chiếc ghế Valet, hội tụ các chức năng như mong muốn với nghệ thuật thiết kế khôi hài. Phần đầu lưng ghế được thiết kế như một chiếc mắc áo trong khi phần chỗ ngồi là một chiếc hộp chứa đồ. Nắp của chiếc hộp cũng có thể lật lên và dùng như giá để quần.

Chiếc ghế vốn dĩ ban đầu có bốn chân, nhưng sau khi hoàn thành, Hans J. Wegner đã không hài lòng với điều này và đã tiếp tục nghiên cứu trong việc thiết kế lại nó. Cuối cùng, ông quyết định bớt đi một chân của chiếc ghế. PP Mobler bắt đầu sản xuất lại sản phẩm này với phiên bản ba chân vào năm 1982. Giá tham khảo 8.500 USD.

Ghế con công (PP 550)

Chiếc ghế “con công”, với phần lưng dựa là những thanh gỗ dát mỏng xoè ra như chiếc quạt gợi lên hình ảnh những chiếc lông chim, được tạo cảm hứng từ chiếc ghế “Windsor” truyền thống.

Lần đầu tiên khi nhìn thấy chiếc ghế này, Finn Juhl – một trong những nhà thiết kế hàng đầu Đan Mạch đã ngay lập tức chú ý đến đặc điểm phần lưng ghế và đặt tên cho chiếc ghế này là “ghế con công” (peacock chair), kể từ đó, chiếc ghế gắn liền với cái tên này.

Mặc dù thiết kế của chiếc ghế mang phong cách hậu hiện đại, nhưng thực ra nó được sản xuất vào năm 1947. Giá tham khảo 8.000 USD.

Tuy nhiên, các đường nét hiện đại có chủ ý của chiếc ghế không đơn thuần tạo nên hình ảnh của chiếc ghế. Hay đúng hơn, bao quát phần lưng ghế với những chiếc que được đẽo gọt một cách ngông cuồng là cả một sự kỳ công của sự lao động nghệ thuật. Phần dẹt của những chiếc thanh gỗ làm cho chiếc ghế có hình dáng giống đuôi công, được đặt tại vị trí tiếp xúc giữa phần xương vai và lưng ghế. Hiện nay chỉ còn một số ít nghệ nhân làm ghế ở xưởng sản xuất PP Mobler có đầy đủ các kỹ năng đẽo gọt, gia công và đan dây phần ghế ngồi.