Elizabeth Diller- Nữ kiến trúc sư lọt top 100 người ảnh hưởng nhất thế giới 2018

Chân dung nữ kiến trúc sư có ảnh hưởng nhất thế giới năm 2018- Elizabeth Diller

Năm 2009, Diller đã từng được vinh danh cùng với cộng sự và cũng là người bạn đời của bà Ricardo Scofidio sau khi giai đoạn đầu của High Line hoàn thành. Và năm nay, danh mục “những người khổng lồ” lại xướng tên Diller một lần nữa, điều đặc biệt hơn cả bà là nữ kiến trúc sư duy nhất được vinh danh cùng hạng với những cái tên quá quen thuộc như Jeff Bezos, Elon Musk, Oprah Winfrey hay Roger Fereder.

Eli Broad, ông chủ của bảo tàng Broad, Los Angeles đã dành nhiều lời khen ngợi có cánh cho Diller “Elizabeth Diller là người biết nhìn xa trông rộng. Bà ấy tưởng tượng và khiến chúng ta phải tin những điều tưởng tượng ấy, bà ấy biến phép nói ẩn dụ thành gạch vữa. Cũng có thể Liz là người phụ nữ hiếm hoi trong lĩnh vực mà nam giới thống trị, cũng có thể bà ấy là một nghệ sĩ thiên về khái niệm, nhưng dù vì bất cứ lí do gì, bà ấy luôn tìm ra cơ hội mà người khác thấy đó là thử thách”.

Diller, Scofidio, Renfo, Gilmartin- bốn cộng sự cùng nhau thành lập lên DS+ R

Có một câu chuyện thú vị về cuộc rẽ ngang sang kiến trúc của Elizabeth Diller, cho rằng tất cả đều thuộc về lỗi của John Hedjuk, khi đó là trưởng khoa tại Cooper Union, chính ông là người “xúi” Liz chuyển từ học phim ảnh, nhiếp ảnh sang kiến trúc. Mặc dù không thích nhưng bà vẫn làm theo lời ông, và cho đến hôm nay, bà vẫn luôn nói rằng bà không muốn trở thành một kiến trúc sư nhưng không thể phủ nhận công lao của John, nếu không có ông thì kiến trúc thế giới sẽ không có được một tài năng tuyệt vời như Liz Diller.

Elizabeth Diller sinh năm 1954 tại Lodz, Ba Lan, bà di cư cùng với bố mẹ đến New York khi lên sáu tuổi. “Mẹ và cha tôi đã trải qua vụ thảm sát Holocaust. Gia đình, họ hàng tôi bị xóa sổ hoàn toàn. Tôi lớn lên mà không bao giờ biết dì, chú bác, hay ông bà mình”.
Bà kết hôn với người cộng sự, thầy giáo người Mỹ hơn 19 tuổi của mình là Ricardo Scofidio. Họ cùng với Renfro và Gilmartin lập lên công ty kiến trúc đa ngành mang tên Diller Scofidio + Renfro năm 1979 tại New York. DS+ R thực hiện các thiết kế, triển lãm nghệ thuật thị giác và nghệ thuật trình diễn ở các viện bảo tàng hay các trung tâm triển lãm. DS+ R ghi dấu ấn sâu sắc với kiến trúc trong nước nhờ tinh thần làm việc độc lập, không chỉ dựa lý thuyết suông mà những công trình của DS+ R còn đầy tính sáng tạo mới mẻ. Danh tiếng của công ty được nâng tầm sau 23 năm nhờ công trình với cái tên châm biếm Blur Building, công trình được xây dựng phục vụ cho triển lãm Expo.02. diễn ra tại Thụy Sĩ. Và thực sự thông qua 2 dự án tầm cỡ là cải tạo công viên được ưa thích nhất New York Highline Park trị giá 180 triệu USD năm 2014 và trùng tu lại Lincoln Center với giá trị 1,2 tỷ USD năm 2012 Diller mới cho thấy giá trị của riêng mình trong làng kiến trúc thế giới. Đối với Ricardo, người bạn đời của ông là người đầu tiên trong lĩnh vực kiến trúc nhận được giải thưởng “thiên tài” danh giá của MacAthur Foundation nhờ “các công trình của họ luôn thúc đẩy, khơi gợi bản tính tò mò của du khách khi trải nghiệm không gian văn hóa do họ xây dựng theo cách bất ngờ mà không hề có bất cứ lời giải thích trước nào”.

Blur là một công trình triển lãm được bao quanh bởi sương mù tự nhiên và nhân tạo, nước được bơm từ Hồ Neuchatel, lọc và bắn thành sương mịn qua 35.000 vòi phun áp lực cao

Một hệ thống thời tiết thông minh được lắp đặt để có thể đọc được điều kiện khí hậu, nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ và hướng gió và tự điều chỉnh áp lực nước ở nhiều khu vực

Diller là thành viên của Học viện Mỹ thuật và Khoa học Mỹ, thành viên quốc tế của Viện kiến trúc sư Anh Quốc. Diller tốt nghiệp Trường Kiến trúc Cooper Union năm 1979, và giảng dạy tại trường giai đoạn 1981-1990. Bà được phong hàm Giáo sư Kiến trúc tại Đại học Princeton. Diller nhận được Giải thưởng Thiết kế Quốc gia của Viện Smithsonian, Giải thưởng cống hiến trọn đời của Học viện Thiết kế Quốc gia và Giải thưởng Brunner từ Học viện Nghệ thuật và Văn học Mỹ. Vào năm 2013, riêng mình Diller được trao Huân chương danh dự Barnard, và DS + R đã được trao tặng Huân chương Danh dự Centennial từ Viện Mỹ ở thủ đô nước Ý, Rome.

London’s for Music là công trình đầu tiên DS+R thực hiện tại Anh

Khi nói về việc được chọn để trùng tu trung tâm nghệ thuật Centre for Music tại London cách đây 6 năm Liz từng nói rằng “Chúng tôi chưa bao giờ ngừng nổi loạn. Hiện tại có thể nói chúng tôi làm việc lén lút như những tên trộm, nhưng thay vì trèo tường chúng tôi sẽ xông thẳng cửa trước”. Để có thể bước chân vào tường thành văn hóa của London thì DS+R chắc chắn phải có một bản kế hoạch độc đáo. Bỏ qua kiến trúc các tòa nhà có tiếng của những “ông lớn” trong ngành kiến trúc như Norman Foster, Frank Gehry, Renzo Piano, vượt qua những công ty cũng đang tranh giành dự án trùng tu tòa nhà nghệ thuật có kinh phí lớn này thì những kiến trúc sư người Mỹ của DS+ R rõ ràng phải là nổi bật nhất. Đây là dự án đầu tiên của họ tại Anh, và cũng không để người trong giới cũng như công chúng thất vọng, họ đã xây dựng được một trung tâm văn hóa trở thành điểm đến thu hút mỗi khi đặt chân đến Anh.

Dự án nổi tiếng nhất của DS+R là cải tạo công viên High Line, nơi thu hút 8 triệu lượt khách mỗi năm. High Line có chiều dài khoảng 1.6km là khu vườn ở thành phố New York được xây dựng trên một phần của tuyến đường sắt trên cao dài 2.4km xuyên qua Manhattan đã bị bỏ hoang được gọi là West Side Line – khu dân cư và thương mại phía Tây của Fifth Avenue ở Manhattan (New York). High Line trước đây chỉ là một con đường dài 1.5 dặm và toàn cây cỏ dại chạy giữa không trung của thành phố Manhattan kết hợp cùng với cảnh của tòa nhà Empire State và tượng Nữ thần Tự do cùng với dòng sông Hudson. DS+ R giành được dự án này một cách tình cờ nhưng nó lại giúp danh tiếng công ty nổi hơn nữa. Dù trong hai thập kỷ đầu DS+ R không có công trình nào nổi bật nhưng về sau họ đã thực hiện được rất nhiều các công trình nghệ thuật như bảo tàng có kết cấu bắt nguồn từ chiếc tổ ong The Broad tọa lạc ở trung tâm Los Angeles,trùng tu trung tâm Lincoln Center hay xây dựng tòa nhà hình con sên khổng lồ cho Bảo tàng Nghệ thuật Berkeley và Kho lưu trữ Phim Pacific tại Oakland, Mỹ.

Tòa nhà Alice Tully thuộc Lincoln Center do DS+R mở rộng thêm

Kiến trúc tổ ong độc đáo của bảo tàng The Broad, Los Angeles

Một trong những buổi trình diễn nghệ thuật diễn ra tại The Broad

Cố gắng thay đổi cảnh quan New York không phải là một điều dễ dàng vì có những giá trị văn hóa đã bám sâu vào từng công trình. High Line cũng đã từng bị phản ứng dữ dội trong những năm gần đây, chủ yếu là do hiệu quả phi thường mà công trình này đem lại. Ngay khi dự án ở giai đoạn manh nha, nó đã bị coi là thủ phạm của cuộc chỉnh trang đô thị lớn (gentrification) tại Meatpacking District, tuy nhiên nhờ High Line một cụm tháp bất động sản xa xỉ mọc lên chạy dọc theo chiều dài của nó, nâng tầm giá trị của cả khu phố. High Line trở thành hình mẫu cho các thị trưởng khắp thế giới muốn tìm cách thúc đẩy giá bất động sản thành phố của họ.

Một phía của High Line nhìn ra sông Hudson

Kể từ khi được ra mắt vào năm 2009, High Line đã trở thành địa điểm văn hóa đứng thứ hai trong số những địa điểm được tìm đến nhiều nhất của thành phố New York

“High Line đang kích thích người dân New York ra ngoài,” Diller nói. “Và nó sẽ sớm đưa chúng ta ra khỏi khu vực.” Bà ấy lo lắng về hậu quả, nhưng cũng không thể làm khác đi. “Không có cách gì có thể dự đoán được công việc của bạn thành công như thế nào. Khi đã thực hiện, 100% chúng ta đều muốn kết quả tốt đẹp, thành công tạo ra đầu cơ và phát triển. Đó là một chu trình kỳ lạ. Bạn chỉ có thể nhảy vào đó và cố gắng làm điều tốt nhất vào thời điểm đó”.

Công viên High Line sẽ có những đặc điểm riêng của cây dại như công viên Trung tâm, dải đường dạo dày đặc cây và một loại cây bụi được gọi là Bụi Chelsea

Bức ảnh chụp từ trên cao một phần chiều dài của High Line

Shed, trung tâm sáng tạo nghệ thuật mới trị giá 500 triệu do Diller và David Rockwell hợp tác thiết kế, được sự tài trợ của những nhân vật có tầm ảnh hưởng như cựu Thị trưởng Michael R. Bloomberg, cựu phó thị trưởng Daniel L. Doctoroff và cả nhà thiết kế Diane von Furstenberg. Nhìn bên ngoài, Shed giống như chiếc túi xách Chanel trong suốt có gắn bánh xe, một tầng áp mái là không gian cho 3 khu triển lãm và 1 quán cà phê sân thượng. Tòa nhà sẽ có 4 đường runway trình diễn thời trang, studio, khu trưng bày và một mái che di động cao khoảng 42,6 mét có thể kéo ra kéo vào để tạo không gian trong nhà hay ngoài trời.
“Cả Shed và London’s Centre for Music đều là những trung tâm nghệ thuật của thế kỉ 21, 2 công trình dẫn đến một câu hỏi “Các nghệ sĩ sẽ đang làm gì trong 15 hay 30 năm tới hay thậm chí là xa hơn?”. Câu trả lời đơn giản là “Chúng ta không biết.” Chúng tôi tạo ra Shed là tạo ra một kiến trúc có cơ sở hạ tầng với đầy đủ không gian, sức chứa và năng lượng điện để hỗ trợ bất kỳ việc sử dụng nào”.

Shed tọa lạc trong khu Hudson Yards, Far West Side, quận Manhattan của thành phố New York

Shed được ví như chiếc túi hàng hiệu Chanel trong suốt xa xỉ

Thách thức chính của Shed là đảm bảo nó giống như một phòng tổ chức sự kiện của công ty, vì không gian sẽ được thuê thường xuyên cho các buổi trình diễn thời trang, giới thiệu sản phẩm và các chương trình thương mại khác bên cạnh các chương trình nghệ thuật. Một số người chế giễu rằng nó chỉ là một món trang sức văn hóa để trang trí Hudson Yards – dự án phát triển bất động sản tư nhân lớn nhất lịch sử nước Mỹ và thật không may lời chế giễu đó càng có cơ sở khi Shed nằm tại tòa tháp xa xỉ cao 70 tầng được thiết kế bởi DS + R.

Dự án mới nhất của họ là Trung tâm Vagelos, một cơ sở nghiên cứu và giảng dạy của Trường Y khoa Columbia, công trình mà có khối bê tông duy nhất thực hiện chức năng như tường, sàn và trần. Ngoài ra còn có dự án mở rộng và cải tạo Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại của New York và tòa nhà khoa kinh doanh của Đại học Columbia và một bảo tàng điện ảnh ở Rio de Janeiro.

Chú thích: gentrification- chỉnh trang đô thị- được coi là một dạng phân biệt chủng tộc khi mà chính quyền đưa ra các chính sách gây tác hại xua đuổi người nghèo và ảnh hưởng đến người thuộc các sắc tộc thiểu số ra khỏi nơi họ sinh sống và làm ăn buôn bán và tạo điều kiện dễ dàng (phê chuẩn, giảm thuế) cho các nhà thầu xây cất trục lợi.

Designs.vn