Quá tải đô thị vì thực thi quy hoạch kém

Hay như tại TP Hồ Chí Minh, năm 2017 Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định điều chỉnh quy hoạch vùng đô thị TP Hồ Chí Minh đến 2030, tầm nhìn đến 2050 bao gồm 8 tỉnh, TP với chuỗi 17 đô thị kết nối với nhau bởi hệ thống đường cao tốc. Trong quy hoạch đề ra giai đoạn 2010 – 2020 để ra phải hoàn thành 560km cao tốc để nối kết phát triển kinh tế và đô thị, tuy nhiên đến nay mới hoàn thành được 92km. Như vậy, có thể thấy rằng, chính sách về quy hoạch đã tương tối đầy đủ nhưng công tác quản lý quy hoạch còn lỏng lẻo, thực thi chậm đã dẫn đến nhiều hệ lụy trong quá trình phát triển đô thị.

Trao đổi về vấn đề này, TS Nguyễn Đình Cung – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, quá trình đô thị hóa chưa tuân thủ các quy hoạch nên làm mất cân đối giữa phát triển hạ tầng kết nối trong đô thị nói riêng và kết nối đô thị với vùng lân cận nói chung. Do đó, không phát huy được thế mạnh, tiềm năng của đô thị hóa để thúc đẩy phát triển. “Nếu tình trạng này tiếp tục có thể dẫn đến việc đô thị hóa trở thành gánh nặng của sự phát triển, thay vì là động lực thúc đẩy sự phát triển” – TS Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh.

Theo các chuyên gia, thách thức thúc đẩy phát triển kinh tế, đô thị hóa đặt ra nhiều nội dung và đậm nét hơn so với trước đây. Tuy nhiên, đến nay chúng ta vẫn xem nhẹ quá trình đô thị hóa, ít có những chương trình, định hướng cho quá trình đô thị hóa; phát triển mang tính chất tự phát, không gắn chặt với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế. Ví dụ nhiều tỉnh như Bắc Ninh, Bình Dương… mặc dù có nhiều khu công nghiệp, vùng công nghiệp nhưng không nhìn thấy đô thị tương ứng. Để đô thị hóa thực sự trở thành động lực phát triển của địa phương, TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, cần nhìn đô thị hóa là một quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế – xã hội của một khu vực một cách tổng thể, chứ không thể nhìn đô thị hóa như việc xây nhà để bán, chuyển đổi đất nông nghiệp thành đất đô thị.

Đồng quan điểm, Giám đốc trường Chính sách công và quản lý ĐH Fullbright, TS Vũ Thành Tự Anh cũng cho rằng, đô thị hóa của Việt Nam trong suốt thời gian dài là quá trình tự phát, không có chính sách, điều phối mạch lạc và hệ thống. “Chúng ta chỉ cần tắt đi một vài ngọn đèn, bỏ đi một vài biển hiệu quảng cáo thì nhiều khu vực của Hà Nội hiện nay vẫn là hình dáng, cấu trúc giống hệt cách đây 30 năm. Trong khi đó, một số TP ở các nước xung quanh Việt Nam, trong 15 năm trở lại, diện mạo đô thị thay đổi một cách rõ rệt. Do vậy, đẩy mạnh đô thị hóa được quy hoạch cụ thể với những chính sách mới sẽ giúp phát triển kinh tế” – TS Vũ Thành Tự Anh nhấn mạnh.

Vũ Lê/Kinh tế Đô thị