Thực trạng và xu hướng phát triển của các khu đô thị

Mặc dù có nhiều “vùng tối” nhưng không thể phủ nhận sự phát triển mạnh mẽ của các khu đô thị trong thời gian qua. Theo các chuyên gia, xanh và thông minh vẫn là định hướng chung để phát triển đô thị.

Có “vùng tối” trong phát triển đô thị

Chiều ngày 18/7, tại Hà Nội, BizLIVe – Tạp chí điện tử Diễn đàn Đầu tư đã tổ chức buổi tọa đàm“Phát triển các khu đô thị: Thực trạng và Xu hướng mới” nhằm tình ra một mô hình xây dựng các khu đô thị mới chung của tương lai.

Tọa đàm “Phát triển các khu đô thị: Thực trạng và Xu hướng mới” được tổ chức vào ngày 18/7

Tại đây, GS.TSKH. Đặng Hùng Võ – Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, theo tổng kết của Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng, các khu đô thị mới thường được phát triển dưới dạng đô thị xanh, đô thị sinh thái và đô thị thông minh. Nói như vậy để khái quát về thể loại, nhưng trên thực tế chỉ có một số nhất định khu đô thị mới bảo đảm được các đặc thù riêng, còn lại khá nhiều khu chỉ tập trung vào nhà ở để bán.

“Đô thị hóa là một trọng tâm trong giai đoạn phát triển hiện nay, cả về tỷ trọng dân cư đô thị và cả về chất lượng đô thị. Chất lượng đô thị sẽ quyết định lợi ích kinh tế sản sinh ra từ các đô thị”, ông Võ nói.

Trao đổi tại tọa đàm, ông Đỗ Viết Chiến – Tổng Thư ký Hiệp Hội Bất động sản Việt Nam cũng cho biết, theo đúng về góc độ quy hoạch khu đô thị bắt buộc hạ tầng quy hoạch, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng nhà ở phải đồng bộ.

Năm 2006, Chính phủ ban hành Nghị định 02, ban hành quy chế về đô thị mới. Sau đó, các nhà đầu tư cứ thấy ở đâu có đất mới thì xin phép để làm dự án. Thậm chí, có thực trạng một số nhà đầu tư sẵn sàng “lót tay” để được cấp vị trí đất đẹp. Đây chính là vùng “tối” trong phát triển đô thị.

Cũng vì tình trạng phát triển theo nhu cầu của nhà đầu tư này, mà quy mô khu đô thị không được quy định đồng nhất, dẫn đến có khu đô thị rộng hàng trăm, hàng nghìn hecta nhưng cũng có những khu chỉ vài chục hecta.

Vỡ quy hoạch lỗi do đâu?

Ông Đỗ Viết Chiến, người có thể được coi là “cha đẻ” của đồ án quy hoạch Linh Đàm cho biết, bài toán đô thị như hiện nay cần có sự tham vấn của các nhà đầu tư, nhà chức trách, doanh nghiệp.

“Linh Đàm có thể coi như tác phẩm đầu tay khi tôi về Hà Nội đầu thập niên 1990. Thời đó, nó có tên Khu Dịch vụ tổng hợp và nhà ở hồ Linh Đàm. Hơn 100 hecta thì có đến 74 hecta dành cho quy hoạch mặt nước, hồ Linh Đàm là hồ móng ngựa.

Chính dự án hồ Linh Đàm năm 1994 sau đó đã được giải thưởng kiến trúc quốc gia và giải thưởng Thăng Long của Hà Nội, khi đó là đứa con tinh thần, gửi gắm rất nhiều tâm tư vào tác phẩm này.

Linh Đàm là một trong hai khu đô thị kiểu mẫu được Bộ Xây dựng công nhận, sau này Linh Đàm không được quy hoạch đến nơi đến chốn, cho đến giờ nhiều người muốn thu hồi danh hiệu đó lại, tôi thấy rất buồn”, ông Chiến chia sẻ.

Ông Đỗ Viết Chiến (ngồi giữa), Tổng Thư ký Hiệp Hội Bất động sản Việt Nam

Theo ông Chiến, một tác phẩm kiến trúc dù dưới dạng nhỏ nhất là một công trình cũng nên ở dạng để đời, thế nhưng chỉ sau vài chục năm đã không còn nhìn ra hình hài, đó chính là một trong những thực trạng đau buồn. Tuy nhiên, lỗi không phải do các nhà quy hoạch. Linh Đàm chỉ là một ví dụ, thực tế còn rất nhiều khu đô thị khác rơi vào tình trạng này, lỗi là do khâu quản lý cuối cùng. Định hướng quy hoạch ban đầu một kiểu nhưng sau đó sau các lần điều chỉnh lại thành méo mó.

Theo đó, các đô thị lớn của cả nước đều rơi vào tình trạng tương tự. Trong hệ thống hơn 800 đô thị lớn nhỏ, với các đô thị lớn từ loại III trở lên thì vấn đề của Linh Đàm phổ biến trên đô thị khắp nước.

Với Linh Đàm ban đầu là khu dịch vụ tổng hợp và nhà ở, khi đó phải trích ra một khu đất ở Đại Từ, phía đuôi vành đai 3 để dành cho giãn dân, cái chính là khu dịch vụ tổng hợp. Mục tiêu tạo ra khu vui chơi giải trí của toàn bộ khu vực phía Nam.

“Lúc đó chúng tôi không hề muốn đưa nhà ở vào như bây giờ. Sau này không biết còn khu nào như thế này đâu. Đến bây giờ, chỉ riêng 1 miếng đất con con mà có đến 12 tháp, điều này gây phá vỡ hết quy hoạch”, ông Chiến nói.

Trước năm 2006, Linh Đàm có thể coi là ví dụ nổi bật. Năm 1994 được phê duyệt giao đất, sau đó 2 năm là xây dựng, tháp 9 tầng đầu tiên của Hà Nội có thang máy gây ấn tượng với mọi người.

Xanh và thông minh vẫn tiếp tục là xu hướng của các đô thị mới

Theo GS. TSKH. Đặng Hùng Võ, trong giai đoạn này, định hướng chung để phát triển đô thị mới vẫn dựa trên 2 triết lý phát triển “xanh” và phát triển “thông minh”. Phát triển “xanh” là phát triển đô thị gắn với các tiêu chí bảo đảm môi trường như cây xanh, mặt nước, khí trời, ánh sáng trời, giảm phát thải, giảm sử dụng năng lượng….

Phát triển “thông minh” là phát triển hệ thống quản lý và dịch vụ đô thị dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo tự động phân tích thông tin nhằm thỏa mãn cao nhất nhu cầu của cư dân với chi phí thấp nhất. Mọi khu đô thị đều phải dựa trên phát triển “xanh” và phát triển “thông minh”.

GS. TSKH. Đặng Hùng Võ

Các khu đô thị mới trong phát triển đô thị hóa trong giai đoạn hiện nay đã có thể chia thành nhiều dạng thức gắn với các chủ đề phát triển như đô thị mới công nghiệp, đô thị mới nông nghiệp, đô thị mới du lịch, đô thị mới thể thao…

Lúc này rất cần đặt ra các tiêu chí trong phát triển các khu đô thị mới về “xanh”, “thông minh”, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hôi… Mặt khác, định vị các khu đô thị mới cần được phân tích theo các yếu tố địa kinh tế sao cho bảo đảm chất lượng đô thị hóa cao.

“Đô thị hóa là một trọng tâm trong giai đoạn phát triển hiện nay, cả về tỷ trọng dân cư đô thị và cả về chất lượng đô thị. Chất lượng đô thị sẽ quyết định lợi ích kinh tế sản sinh ra từ các đô thị”, ông Võ nói.

Cẩm Anh/Môi trường và Đô thị