Hội nghị toàn quốc về Quy hoạch xây dựng nông thôn mới gắn với quá trình đô thị hoá giai đoạn 2021-2025

Chiều 17/2, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Xây dựng và UBND TP Hải Phòng tổ chức Hội nghị toàn quốc về Quy hoạch xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn với quá trình đô thị hoá giai đoạn 2021-2025.

Đây là nội dung quan trọng thuộc chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, nhằm cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của chương trình, đặc biệt trong bối cảnh Thủ tướng Chính phủ mới ký ban hành Chỉ thị số 04 ngày 7/02/2023 về việc định hướng phát triển quy hoạch kiến trúc nông thôn Việt Nam, tạo bản sắc và giữ gìn kiến trúc truyền thống.

Thực tiễn triển khai xây dựng nông thôn mới (NTM) thời gian qua cho thấy, vấn đề quy hoạch luôn luôn được đặt ở vị trí hàng đầu, là “đi trước một bước” để định hướng cho lộ trình xây dựng nông thôn mới, góp phần hoạch định phát triển các không gian trên địa bàn nông thôn một cách toàn diện ở các địa phương và là cơ sở cho việc lập các đề án, chương trình, kế hoạch xây dựng NTM. Quy hoạch xây dựng NTM đƣợc phê duyệt và triển khai là cơ sở để thực hiện các dự án, đẩy nhanh phát triển hạ tầng kinh tế – xã hội, phát triển sản xuất gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống Nhân dân, giảm nghèo, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, đảm bảo trật tự xã hội và an ninh, quốc phòng ở nông thôn.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẳng định: “Hơn 12 năm qua, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đạt được những thành tựu ‘to lớn, toàn diện và mang tính lịch sử’, trở thành một phong trào có sức lan tỏa sâu rộng và mạnh mẽ trong toàn xã hội, góp phần đưa Nghị quyết 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đi vào thực tiễn. Những kết quả đạt được của Chương trình đã góp phần tạo nên sự thay đổi mạnh mẽ, diện mạo nông thôn đã có nhiều khởi sắc. Hạ tầng kinh tế – xã hội ở nông thôn được cải thiện; cơ cấu lại ngành nông nghiệp đã phát huy hiệu quả, kinh tế nông thôn đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân nông thôn.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan

Hội nghị hôm nay là cơ hội tốt để chúng ta cùng nhìn nhận, đánh giá, phân tích những điểm mạnh, những khó khăn, những hạn chế trong công tác tham mưu chỉ đạo, điều hành và hướng dẫn triển khai xây dựng NTM thời gian vừa qua. Đồng thời, đề xuất giải pháp, hiến kế để cùng nhau phấn đấu đạt được chủ trương, định hướng chỉ đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Đó là Xây dựng NTM gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; thực hiện xây dựng NTM nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và nông thôn mới cấp thôn, bản. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn, thúc đẩy bình đẳng giới. Xây dựng hạ tầng kinh tế – xã hội nông thôn đồng bộ và từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hoá truyền thống, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.”

Báo cáo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết hiện tại một số địa phương có xu hướng “đô thị hóa nông thôn, đồng bằng hóa miền núi, bê tông hóa làng quê” dẫn đến phá vỡ cảnh quan, mất bản sắc truyền thống, bị pha tạp… Một số công trình hạ tầng mẫu như nhà văn hoá, nhà ở,… được áp dụng một cách rập khuôn, cứng nhắc.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam

Dù những hạn chế này này đã được cụ thể hoá trong nội dung của Chương trình và Bộ tiêu chí xây dựng NTM các cấp của giai đoạn 2021-2025 với nhiều nội dung bổ sung thêm  nhưng một số nội dung hiện vẫn đang còn bỏ ngỏ như chưa có hướng dẫn xây dựng NTM đối với các khu vực ven đô, chưa lượng hoá được các quy định/hướng dẫn về kiến trúc nông thôn,…

Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận và đề xuất phương thức, cách thức, giải pháp triển khai để phát huy hiệu quả thực hiện quy hoạch trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025. Được quán triệt nội dung Chỉ thị số 04/CT-TTg và đẩy mạnh công tác tổ chức triển khai quy hoạch và xây dựng cảnh quan trong xây dựng NTM đến cán bộ, chuyển đổi nhận thức của cấp ủy, chính quyền và người dân.

Đồng thời làm rõ nội hàm, thống nhất quan điểm và nội dung để gắn kết giữa quy hoạch NTM với quá trình đô thị hóa, việc xây dựng NTM đối với các khu vực ven đô, khu vực được quy hoạch phát triển thành đô thị. Nhất là các tiêu chí về cơ sở hạ tầng, đảm bảo an sinh xã hội và trật tự an toàn xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc và các giá trị văn hoá truyền thống, bảo vệ môi trường và giữ gìn, xây dựng cảnh quan nông thôn.

Qua đó, tạo sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội về nâng cao quản lý và thực hiện xây dựng NTM theo quy hoạch, nhằm nâng cao đời sống kinh tế – xã hội nông thôn gắn với quá trình đô thị hóa.

Phát biểu tại Hội nghị về những định hướng quy hoạch xây dựng nông thôn mới gắn với quá trình đô thị hoá trong thời gian tới, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn nhấn mạnh: công tác quy hoạch xây dựng nông thôn gắn với quá trình đô thị hóa là định hướng xuyên suốt trong xây dựng và phát triển nông thôn giai đoạn 2021-2025, đến năm 2030 theo mục tiêu của Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022; Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn phát biểu tại Hội nghị

Những năm qua, các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan liên quan đã nghiêm túc thực hiện và triển khai nhiều giải pháp thiết thực, tạo chuyển biến lớn và đạt được nhiều kết quả quan trọng trong công tác lập, quản lý quy hoạch NTM, xây dựng NTM. Diện mạo nông thôn thay đổi và khởi sắc rất rõ.

Tuy nhiên, tại từng địa phương, triển khai quy hoạch còn hạn chế, đặc biệt là việc bảo vệ, phát huy không gian kiến trúc truyền thống, bảo vệ di tích văn hóa lịch sử. Hơn nữa, tốc độ đô thị hóa nhanh đã ảnh hưởng không nhỏ đến các vùng ven đô, vùng nông thôn, dẫn đến sự thay đổi về xã hội, văn hoá, lối sống ở nông thôn, và nhanh chóng tác động đến các vấn đề xây dựng. Để khắc phục những hạn chế vừa nêu, một trong những giải pháp được nhiều địa phương triển khai là nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức (CBCC) quản lý nhà nước về quy hoạch nông thôn cấp huyện xã, đáp ứng mục tiêu xây dựng NTM. Đây được coi là đội ngũ nòng cốt trong tổ chức thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM nói chung và thực hiện công tác quản lý nhà nước về quy hoạch nông thôn cấp huyện, xã nói riêng. Việc đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ CBCC huyện, xã về quy hoạch NTM là việc làm cấp thiết và cũng đã được các địa phương đặc biệt quan tâm trong nhiều năm qua.

Tuyết Ngân