Hà Nội – Thành phố sáng tạo trong tương lai
Thành phố sáng tạo: Muôn ngàn sắc mầu – vạn đường tạo dựng
Sau 20 năm được UNESCO vinh danh Thành phố vì Hòa Bình, Hà Nội đang soạn thảo một kế hoạch hành động mang tên: “Hà Nội – Thành phố sáng tạo”. Từ những bài học kinh nghiệm của các thành phố trên toàn thế giới, hành động xây dựng TP sáng tạo, không gian sáng tạo muôn hình muôn vẻ: Có thành phố tổ chức các cuộc trình diễn ngoài trời, có nơi dùng ánh sáng của dàn chiếu hiện đại để tạo vẻ kỳ ảo, có thành phố đem nghệ thuật sắp đặt hiện đại hay tổ chức các lễ hội tưng bừng, có thành phố âm thầm hoàn thiện các dịch vụ, tiện ích đô thị bằng công nghệ số… Dù bằng cách nào, các thành phố sáng tạo đã làm mới mình để cư dân chia sẻ những tình yêu nơi chốn theo những cách mới mẻ. Kết quả là những thành phố ấy có thêm năng lượng, sức sống và hay nhất là giàu có hơn về tinh thần cũng như vật chất.
Mạng lưới các thành phố sáng tạo do UNESCO công nhận ra đời từ năm 2014. Ðến nay, mạng lưới này có sự tham gia của 180 thành phố đến từ 72 quốc gia. Ðặc điểm chung của những thành phố này là việc phát huy các yếu tố như: Cơ sở hạ tầng văn hóa đô thị, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, sức hấp dẫn văn hóa (các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, các sự kiện văn hóa), thói quen tiêu dùng văn hóa mới, cơ chế thúc đẩy sự phát triển của mọi tầng lớp lao động, tạo sự thăng hoa cho tầng lớp sáng tạo. Tại khu vực ASEAN, sáu thành phố đã tham gia mạng lưới này đều là những thành phố năng động, có bản sắc văn hóa và phát huy sức mạnh “mềm” trong đó có: Chiang Mai, Phuket (Thái Lan); Bandung, Pekalongan (Indonesia), Singapore…
Tại Hà Nội , văn phòng Văn phòng UNESCO tại Việt Nam đã rất nỗ lực hỗ trợ Thành phố Hà Nội xây dựng hồ sơ ứng cử làm thành viên Mạng lưới các thành phố sáng tạo. Điều này phù hợp với Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 của Chính phủ, trong đó xác định Hà Nội trở thành trung tâm sáng tạo của cả nước. Các chuyên gia Việt Nam và quốc tế đã có nhiều đóng góp để xây dựng các nội dung chương trình dựa trên những thế mạnh vốn có của Hà Nội, một thành phố vốn có cơ sở hạ tầng văn hóa tốt, nhiều công trình được thừa hưởng từ thời Pháp thuộc mang tầm khu vực; thành phố chú trọng xây dựng hạ tầng văn hóa, kiến trúc vốn có bề dày văn hóa nghìn, Hà Nội cần được tiếp thêm nguồn sinh khí mới, nhằm tăng sức hấp dẫn về thương hiệu. Trên thực tế Thành phố đã tận dụng những giá trị văn hóa để phát triển du lịch, từng bước hình thành thói quen tiêu dùng mới, gắn với văn hóa. Hà Nội có không ít những không gian sáng tạo, tạo cơ hội cho những người hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo phát huy khả năng… nhưng vẫn còn nhiều trở ngại do những sinh hoạt văn hóa còn nặng về hình thức, phô trương, nay lại cần phải kích hoạt bởi những phương pháp tiếp cận mới mẻ, hiện đại và hướng tới lớp trẻ nhiều hơn.
Hội KTS Hà Nội và những sáng kiến nhỏ đóng góp vào Hà Nội sáng tạo
Một góc Hà Nội chụp trên cao
(ảnh: KTS Nguyễn Phú Đức)
Các thành viên của Hội KTS Hà Nội đã tham gia thảo luận chương trình này ngay từ những bước đầu tiên khởi động. Nhưng trước đó họ đã đóng góp những sáng kiến nhỏ để Hà Nội luôn là thành phố sáng tạo, ngay cả khi nó chưa được vinh danh. Từ năm 2011-2014, các KTS Hà Nội đã tham gia vào việc xây dựng những sân chơi nhỏ trong các khu dân cư trong phố và các làng ven đô. Năm 2015, Hội KTS đã tham gia cùng các bên tổ chức “sân chơi trên phố đi bộ”. Năm 2016, Hội KTS Hà Nội là thành viên tích cực để xây dựng chương trình phát triển KGCC trong các khu dân cư để thông qua HĐND Thành phố. Năm 2017, Hội đã cùng các tình nguyện viên tạo ra làn đường đi bộ an toàn cho học sinh Tiểu học Hạ Đình, công việc này họ đã làm bền bỉ trong 5 năm liên tục (2012-2017). Cuối năm 2017, các KTS Hà Nội đã cùng các bên liên quan khảo sát, hình thành ý tưởng và tham gia dự án Phố Nghệ thuật Phùng Hưng. Đầu năm 2018 hoàn thành, Hội tổ chức cả chuỗi hoạt động “KTS Hà Nội với Hà Nội” từ các xưởng vẽ, cuộc gặp gỡ, trong trường Đại học tới triển lãm đường phố. Năm 2019, Hội KTS Hà Nội với CLB KTS trẻ làm nòng cốt đã khởi động chương trình” Đường đi bộ an toàn đến trường” tại quận Hoàn Kiếm. Các KTS Hà Nội đã và đang đóng góp những sáng kiến nhỏ nhưng thiết thực nhằm mang lại Hạnh phúc cho người dân Thủ đô – Đó là một trong những nhiệm vụ quan trọng hướng đến xây dựng Hà Nội trở thành thành phố sáng tạo!
KTS Trần Huy Ánh/Hội KTS Hà Nội
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 09-2019)
