Đưa yếu tố con người thành kim chỉ nam cho việc thiết kế không gian đô thị
Đây là thông điệp mà cuốn sách “Đô thị vị nhân sinh” (tên gốc tiếng Anh “Cities for People”) của kiến trúc sư (KTS) nổi tiếng thế giới người Đan Mạch Jan Gehl đề cập. Buổi lễ giới thiệu, ra mắt cuốn sách “Đô thị vị nhân sinh” phiên bản tiếng Việt đã được Đại sứ quán Đan Mạch tại Việt Nam phối hợp cùng Ashui và các đối tác tổ chức tại AGOhub (12 Hòa Mã, quận Hai Bà Trưng, TP Hà Nội) chiều 20/3.
Jan Gehl là KTS và nhà thiết kế đô thị nổi tiếng của Đan Mạch. Trong hơn 40 năm sự nghiệp, dựa trên các nghiên cứu của mình, Jan Gehl đã giúp biến đổi môi trường đô thị trên khắp thế giới thành các không gian mà con người có thể vừa sử dụng, vừa có thể tận hưởng.
Ông đồng sáng lập nên Gehl Architects vào năm 2000, cùng với Helle Søholt và giữ vị trí đối tác cho đến năm 2011. Hiện ông đảm nhận vai trò cố vấn cao cấp tại Gehl Architects. Ngoài ra, ông cũng đang tiếp tục nghiên cứu phát triển phương pháp tiếp cận “vị nhân sinh” thông qua việc viết sách và giảng dạy.
Trong suốt sự nghiệp của mình, vị KTS này đã cho ra đời nhiều cuốn sách, bao gồm “Cuộc sống giữa các tòa nhà” (Life between Buildings), “Đô thị vị nhân sinh” (Cities for People), “Không gian đô thị – Đời sống đô thị” (Public Spaces – Public Life), Cuộc sống đô thị mới (New City Life), “Phương pháp nghiên cứu cuộc sống đô thị” (How to study public life). Ông là thành viên danh dự của các tổ chức RIBA, AIA, RAIC và PIA.
Cuốn sách “Đô thị vị nhân sinh” là một trong những ấn phẩm mới nhất của Jan Gehl, xuất bản bằng 34 ngôn ngữ khác nhau. Phiên bản “Đô thị vị nhân sinh” tiếng Việt là bản chuyển ngữ thứ 33 của cuốn sách, được dịch sang tiếng Việt bởi Mạng truyền thông chuyên ngành quy hoạch – kiến trúc Ashui.
Chỉ trong vòng 9 năm sau khi ra đời, cuốn sách “Đô thị vị nhân sinh” đã được xuất bản hầu hết mọi nơi trên thế giới và nhận rất nhiều giải thưởng quốc tế danh giá, gồm Giải thưởng năm 2011 của Hiệp hội Nghiên cứu thiết kế môi trường (EDRA), Planetizen và dẫn đầu danh sách 100 cuốn sách hay nhất về thiết kế đô thị năm 2013 của Brent Toderian.
Khuấy động suy ngẫm và là tấm gương phản chiếu xã hội hiện đại, “Đô thị vị nhân sinh” tìm kiếm đáp án cho câu hỏi thành phố có chức năng gì, nếu không phải là để phục vụ cho con người.
Dựa trên sự thay đổi không ngừng về cơ cấu dân số cũng như lối sống, tác giả suy tư về những phương án đưa các đô thị phát triển theo cách sinh động, an toàn, bền vững cũng như lành mạnh hơn.
Nói cách khác, cuốn sách là một bản phân tích chi tiết về không gian công cộng và khía cạnh xã hội. Bởi vậy không có gì đáng ngạc nhiên khi những yếu tố mà Jan Gehl cho là hết sức cần thiết để xây dựng nên một thành phố đáng sống chính là không gian an toàn phục vụ cho việc đi bộ, đạp xe thay thế cho lối sống lười vận động, ngồi ì sau tay lái vô lăng hay màn hình máy tính.
“Đô thị vị nhân sinh” cũng đưa ra những triết lý kiến trúc rất thú vị như “Một thành phố tốt cần giống như một bữa tiệc vui. Khách khứa nán lại bởi họ cảm thấy thích thú”. Vì vậy, nó là một tác phẩm cuốn hút cho cả giới chuyên môn trong lĩnh vực phát triển đô thị bền vững, lẫn bất cứ độc giả thông thường nào.
Mặc dù được viết với văn phong khoa giáo, song cuốn sách được minh họa sinh động với hơn 700 bức ảnh và hình vẽ thu thập từ các công trình của Jan Gehl trên toàn cầu. Qua đó, độc giả được khuyến khích sử dụng trải nghiệm bản thân để suy ngẫm về không gian đô thị của riêng mình.
Cuốn sách đóng vai trò tuyên ngôn cho phong cách kiến trúc Đan Mạch: Các thiết kế có tính toán kỹ lưỡng sẽ giúp cải thiện không gian đô thị, đồng thời cũng làm tăng chất lượng cuộc sống của cư dân sinh sống.
GS. Jan Gehl cho biết: “Tôi tặng cuốn sách này để dịch miễn phí (không bản quyền) sang các thứ tiếng khác, trong đó có cả tiếng Việt bởi tôi hy vọng rằng nghiên cứu của mình sẽ góp ích cho mọi người trên toàn cầu. Tôi nghĩ việc tặng sách cho người đọc ở các quốc gia khác là một điều hết sức tự nhiên và nên làm, bởi họ chính là những người có thể áp dụng cuốn sách để tạo ra những đô thị tốt hơn cho dân tộc mình”.
Phó Đại sứ Đan Mạch tại Việt Nam, bà Louise Holmsgaard cho biết: “Đô thị vị nhân sinh định nghĩa lại khái niệm về một thành phố sôi động, vẽ ra cho chúng ta viễn cảnh những đô thị thân thiện với con người nên hoạt động và có cảnh quan ra sao.
Thông qua việc dịch cuốn sách sang tiếng Việt, chúng tôi hy vọng nó sẽ tìm được đường vào các giáo án và chương trình thiết kế, quy hoạch đô thị cũng như truyền cảm hứng cho những nhà hoạch định chính sách quy hoạch đô thị và giao thông tại Việt Nam. Chúng tôi hy vọng rằng triết lý quy hoạch xanh lấy con người làm trung tâm sẽ hữu ích cho Việt Nam”.
Tại buổi lễ giới thiệu sách, giới KTS cũng như quy hoạch đô thị Việt Nam đã có cơ hội được gặp gỡ và trao đổi cùng tác giả Jan Gehl.
Linh Anh/BXD