Đồng hành cùng Tạp chí Kiến trúc Việt Nam
Những ngày đầu của Tạp chí Kiến trúc Việt Nam
TS.KTS NGUYỄN QUỐC THÔNG – Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam
(Nguyên thư ký tòa soạn đầu tiên của Tạp chí )
Kỷ niệm 20 năm Tạp chí Kiến trúc Việt Nam. Thời gian trôi nhanh, mang theo bao nhiêu chuyện, nhưng vẫn còn lại những kỷ niệm không thể nào quên, đó là những ngày đầu của Tạp chí Kiến trúc Việt Nam. Bạn hỏi và tôi nhớ lại. Cảm xúc vẫn vẹn nguyên về những ngày đầu ấy…
Năm 1994, Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, TS.KTS Đặng Tố Tuấn, (thật buồn khi nay Anh không còn nữa) đã giao cho Trung tâm nghiên cứu Kiến trúc mở Tạp chí chuyên ngành về kiến trúc – một mong muốn từ lâu của thầy và trò Nhà trường. Bấy giờ tôi là phó giám đốc Trung tâm được cử lo về tổ chức nhân sự và nội dung của tạp chí. Thêm Anh Phạm Thanh Tùng, KTS đam mê báo chí mới về Trung tâm chịu trách nhiệm trị sự và cô thư ký văn phòng Nguyễn An Hà rất trẻ, lần đầu tiên đi làm.
Những ngày đầu ngổn ngang bao nhiêu công việc, trong lúc người làm không chuyên, chưa có kinh nghiệm, chỉ có niềm tin, nhiệt huyết và bạn bè. Rồi nhanh chóng một tập thể nhỏ cùng với cộng tác viên hình thành tại trụ sở đầu tiên của Tạp chí, số 95 Lê Duẩn – một diện tích hơn 10 m2, nằm khiêm tốn bên góc đường mà Hội người mù nhường lại. Đó là các anh, chị, nhưng trước hết là những người bạn, như: Anh Trần Chung Chính (bút danh Hân Hương) là Họa sỹ yêu kiến trúc học ở Hungary về, đang là phóng viên đã thành danh phụ trách trang số 5, nếu ai còn nhớ – trang văn hóa của Báo lao động thời ấy; Anh Nguyễn Quang, tốt nghiệp KTS ở Cu Ba, một người đam mê báo chí, giỏi tiếng Anh lại có kinh nghiệm nghề nghiệp; Cô PhạmTường Vân, mới tốt nghiệp Tổng hợp Văn và Trường Viết văn Nguyễn Du, một tài năng trẻ không hiểu sao lại đến với chúng tôi và trở thành phóng viên đầu tiên của Tạp chí; Họa sỹ Bùi Việt Dũng, từ Huế ra, về với Tạp chí; Anh Nguyễn Đình Toán, một nhiếp ảnh gia tự do bấy giờ đã thành danh và anh Hoàng Hưng, nhà thơ yêu kiến trúc…
Từ đó, những bản thảo sôi nổi diễn ra thường xuyên ở bất cứ lúc nào, nơi nào có thể về tất cả những gì liên quan đến Tạp chí. Ai cũng hào hứng đóng góp ý kiến sao cho Tạp chí có hình hài riêng. Những phác thảo đầu tiên về nội dung và hình thức của Tạp chí, dần dần được định hình. Đó là một tạp chí nghiên cứu kiến trúc dựa trên nền tảng văn hóa Việt Nam, đúng như tên gọi là Tạp chí Kiến trúc Việt Nam.
Phải nói rằng, vào thời điểm đó, tiếp cận nghiên cứu kiến trúc từ văn hóa chưa nhiều, trong khi chỉ có một tạp chí duy nhất là Tạp chí Kiến trúc của Hội Kiến trúc sư Việt Nam lại định hướng nội dung chính vào sáng tác kiến trúc. Hơn nữa, đất nước mới vừa bước vào thời kỳ mở cửa, nên chủ trương hội nhập với kiến trúc thế giới trên cơ sở văn hóa Việt Nam là cần thiết. Vì thế Tạp chí Kiến trúc Việt Nam nhất định phải là Tạp chí song ngữ. Bên tiếng Việt là tiếng Anh.
Còn một chi tiết nữa, nhỏ nhưng khó. Đó là cái lô gô, làm sao thể hiện cô đọng nhất tinh thần của Tạp chí. Tự mình trăn trở mãi, cuối cùng lô gô hình chữ K lồng trong nét cong của mái đình trên nền vuông như của viên gạch gốm trang trí truyền thống ra đời và được bạn bè đón nhận.
… Rồi số Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đầu tiên ra đời. Niềm hân hoan khôn tả, dẫu mỗi người đón nhận số Tạp chí đầu tiên ấy với cách riêng của mình. Và tôi không thể nào quên ánh mắt tươi vui và nụ cười thân ái của thầy Đặng Tố Tuấn khi nâng chén rượu mừng với tất cả chúng tôi hôm ấy.
Thời gian trôi qua, bao nhiêu thay đổi. Nhớ lại những kỷ niệm, trong tôi vẫn trọn vẹn lời cảm ơn như ngày nào tới các anh chị, các bạn – những người đã nỗ lực làm việc cho Tạp chí trong những ngày đầu tiên ấy./.
20 năm gắn bó với nền Kiến trúc nước nhà
GS TS. KTS. NGUYỄN BÁ ĐANG – Nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Kiến trúc Việt Nam( 1996 – 2003)
Thấm thoát tạp chí kiến trúc Việt Nam đã tròn 20 tuổi. Tôi vẫn còn nhớ cuối năm 1994 Tạp chí ra số đầu tiên, 1 quý ra 1 số, sau 1 thời gian phát triển ra 2 tháng 1 số và cuối cùng là 1 tháng 1 số. Từ số đầu tiên cho đến nay, Tạp chí vẫn luôn được các chuyên gia có tên tuổi trong và ngoài ngành tích cực tham gia viết bài, đóng góp ý kiến và luôn được độc giả đón nhận, đó là điều rất đáng mừng. Mỗi số Tạp chí đều có chuyên đề để đi sâu vào một vấn đề, phục vụ cho công tác nghiên cứu, lý luận phê bình, gắn với các chủ trương, đường lối, chính sách của nhà nước trong tất cả các khía cạnh như: Phát triển bền vững, kiến trúc xanh, nhà ở xã hội, thiết kế phí, xây dựng nông thôn mới, bản sắc kiến trúc… những vấn đề đó gắn chặt với thực tế và các trào lưu kiến trúc thế giới qua các tác giả, tác phẩm có tiếng. Có thể nói, qua những thông tin của tạp chí, những người làm kiến trúc Việt Nam, những người hâm mộ kiến trúc có thể nắm bắt kịp thời những vấn đề lớn, những trào lưu kiến trúc trên thế giới cũng như trong nước.
20 năm qua, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã được giới khoa học công nhận, các bài đăng trên tạp chí cũng được đánh giá để xét bình chọn cũng như có giá trị trong việc nghiên cứu sinh… điều này nói lên chất lượng của tạp chí.
Tôi đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Ban biên tập tạp chí qua các giai đoạn. Những người đã trở thành cầu nối chặt chẽ, rộng rãi với các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, các chuyên gia đầu ngành. Nhờ vậy mà tên tuổi của các kiến trúc sư xưa và nay vốn tâm đắc với công tác nghiên cứu cũng như khám phá những vấn đề mới luôn luôn có bài đóng góp. Tạp chí đã trở thành diễn đàn, là sân chơi và cũng là nơi thể hiện tâm huyết của các thế hệ KTS và những người làm nghề.
Tạp chí hiện nay đã vươn tới nhiều chủ đề rộng, vì vậy có tác động tích cực đối với lĩnh vực xây dựng nói chung, kiến trúc nói riêng, gắn liền với sự hình thành đô thị và nông thôn, từ tổng thể đến công trình trong các giai đoạn. Tuy nhiên, trong nghiên cứu về kiến trúc, ngoài những vấn đề đương đại, cần có các bài tổng kết, nhận xét từng giai đoạn, nêu lên những ưu – nhược của từng giai đoạn đó. Chính điều này là nền tảng, là cơ sở phục vụ cho công tác phê bình và đồng thời cũng là để tiếp nối với sự phát triển mới.
Hiện nay, vấn đề cân bằng giữa yếu tố thị trường và nghiên cứu đối với tạp chí cũng cần chú ý. Tuy nhiên, phần về nghiên cứu chắc chắn vẫn phải coi là trọng tâm, đúng với vai trò tạp chí chuyên ngành. Nghiên cứu về Kiến trúc cần đi sâu vào từng loại công trình, nghiên cứu mối quan hệ gắn bó giữa công trình với cảnh quan kiến trúc. Có thể sưu tập lại các chuyên đề để xuất bản thành sách. Điều này rất tốt và hữu ích.
Một lần nữa, là người từng gắn bó, tâm huyết với tạp chí Kiến trúc Việt Nam, tôi luôn tin tưởng, mong muốn các bạn sẽ làm tốt hơn nữa vai trò của mình và ngày càng khẳng định vị thế riêng với nền kiến trúc, xây dựng nước nhà.
Khằng định “bản sắc” tạp chí chuyên ngành về kiến trúc
Gs. Ts.Kts Nguyễn Việt Châu -Nguyên Tổng biên tập Tạp chí Kiến trúc Việt Nam (2004 – 2006)
Từng là Tổng biên tập những năm đầu của thập kỷ trước, nhớ về những ngày tháng khó khăn ấy, tôi càng thấu hiểu và đánh giá cao những thành tựu to lớn Tạp chí đã đạt được ngày hôm nay.
Để có được sự cộng tác viết bài của đông đảo các chuyên gia, các nhà khoa học trong giới kiến trúc xây dựng, văn hóa, xã hội… từ đó tạo một chỗ đứng vững chắc trong lòng độc giả, anh chị em phóng viên, Biên tập viên ắt hẳn đã phải lao động vất vả nhiệt tình, năng động và sáng tạo rất nhiều…
Nếu đặt câu hỏi về những gì còn tồn tại cần thay đổi trong thời gian tới thì có chăng đó là sự khẳng định “bản sắc” tạp chí chuyên ngành của Viện nghiên cứu Quốc gia về kiến trúc. “Bản sắc” (hay nói cách khác là đặc trưng riêng) của Tạp chí Kiến trúc Việt Nam phải chăng đó là cái chất “hàn lâm” thể hiện qua mảng Lý luận phê bình kiến trúc. Xã hội ngày càng rất cần những nghiên cứu lý luận, phê bình, góp phần tích cực trong định hướng sáng tác kiến trúc và đặc biệt mong chờ Viện Kiến trúc Quốc gia thông qua Tạp chí Kiến trúc Việt Nam cố gắng chú trọng xây dựng đội ngũ lý luận, phê bình kiến trúc chuyên nghiệp và tăng cường công tác truyền thông phản biện xã hội.
Tin tưởng và hi vọng Tạp chí Kiến trúc Việt Nam phát huy sức mạnh tuổi 20, tiếp tục phát triển mạnh mẽ, phát triển bền vững./.
Luôn gắn kết với các hoạt động của Hội KTS Việt Nam
Kts. Nguyễn Tấn Vạn – Chủ tịch Hội KTS Việt Nam :
Trong 20 năm qua, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc, xứng đáng với một tờ tạp chí chuyên ngành, hàn lâm về Kiến trúc. Điều này được thể hiện cả về nội dung và hình thức trong từng chuyên đề, từng số báo của tạp chí, tạo nên một dấu ấn riêng, vị trí riêng so với các tờ báo về kiến trúc khác.
Dưới góc độ là một tờ tạp chí mang tính nghiên cứu, hàn lâm, Kiến trúc Việt Nam đã trở thành sân chơi của giới Kiến trúc sư và những người làm nghề. Họ có thể chia sẻ, đóng góp ý kiến, quan điểm cá nhân cũng như nhận định, cảnh báo trước một quyết định, công trình hay một trào lưu của xã hội. Bên cạnh đó, tạp chí cũng là nơi chuyển tải, diễn giải một cách cụ thể, đúng hướng những văn bản, chính sách của ngành để người dân cũng như người làm nghề hiểu rõ hơn.
Riêng với Hội kiến trúc sư Việt Nam, tạp chí cũng luôn đồng hành một cách tích cực với những hoạt động của Hội. Nắm bắt và phổ biến thông tin rộng rãi tới bạn đọc trong cả nước như các cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở nông thôn, những buổi triển lãm, kỷ niệm, các hoạt động của Hội về ngày 27/4, trại hè KTS trẻ và gần đây nhất, Tạp chí đã phối hợp với Hội và Viện Kiến trúc Quốc gia tổ chức thành công kỷ niệm ngày Kiến trúc Thế giới với việc thực hiện một chuyên đề trên Tạp chí về “Đô thị lành mạnh, đô thị sống tốt”. Chuyên đề tập trung nhiều bài viết sâu, chất lượng và mang tính định hướng cao, phù hợp với vấn đề kiến trúc hiện tại nước nhà.
Tôi cũng mong muốn, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam sẽ ngày càng nỗ lực, hoàn thiện hơn nữa, đặc biệt là các bài viết mang tính lý luận về nền kiến trúc nước nhà. Là kênh thông tin, là diễn đàn cho đông đảo những người làm nghề trong cả nước. Đặc biệt, trong các hoạt động của Hội KTS Việt Nam, mong muốn tạp chí luôn đồng hành, chia sẻ và phổ quát tới đông đảo độc giả, giới KTS trong cả nước cũng như những người làm nghề./.
Tuổi xanh & kỳ vọng Tạp chí Kiến trúc Việt Nam
Gs.Ts Kts Đào Ngọc Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội QHPTĐT Việt Nam, Nguyên giám đốc Sở QHKT Hà Nội
Tạp chí Kiến trúc Việt Nam – Tạp chí nghiên cứu khoa học chuyên ngành về kiến trúc, Viện Kiến trúc Quốc gia đã bước sang năm thứ 20, một mốc son rất đáng quan tâm không chỉ với xã hội mà còn rất đặc biệt với những người làm nghề kiến trúc, quy hoạch xây dựng. Thời gian chưa dài so với nhiều tạp chí khác, nhưng Kiến trúc Việt Nam đã tự khẳng định được bản sắc của mình, tạo được niềm tin, kỳ vọng của giới làm nghề và đóng góp ngày một tích cực hơn, rạng rỡ hơn.
Chúng ta không phủ nhận những thành tựu đóng góp của Kiến trúc với bề dày văn hóa – xã hội, nhưng cũng thừa nhận rằng kiến trúc Việt Nam chưa khẳng định được trường phái và phong cách mà chỉ mới có được một số xu hướng sáng tác. Đó là tìm hiểu kiến trúc truyền thống để sao chép hay cải biên cách tân. Đó là khai thác kiến trúc nước ngoài, thậm chí là nhập khẩu kiến trúc hiện đại, phong cách quốc tế. Đó là một vài tìm tòi, thể nghiệm kiến trúc đương đại thế giới để thích ứng với điều kiện Việt Nam, trong xu hướng này đã có một vài thành công từ tổng thể kiến trúc, quy hoạch đô thị hoặc công trình theo xu thế kiến trúc xanh – sinh thái. Trong bối cảnh như vậy đòi hỏi Tạp chí Kiến trúc Việt Nam rất chọn lọc tìm tòi để cần cung cấp những thông tin, phê bình, đúc kết lý luận để góp phần vào công tác định hướng phát triển cho nền kiến trúc Việt Nam trong giai đoạn tới cả từ kiến trúc công trình đến kiến trúc đô thị và nông thôn.
Với mong muốn và hi vọng Tạp chí Kiến trúc Việt Nam sẽ ngày càng làm tốt hơn vai trò của mình, rất cần nâng tầm những bài viết về vấn đề quan tâm, và hàm lượng nghiên cứu định hướng, dự báo nhiều hơn trong mục Đô thị tương lai./.
Tạp chí là cầu nối giữa các hội nghề nghiệp
Ts Phạm Sỹ Liêm – Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam
Tạp chí Kiến trúc Việt Nam ra đời đến nay được 20 năm tuổi. Với riêng Tổng hội Xây dựng Việt Nam, tạp chí luôn là người bạn thân thiết. Rất nhiều hội viên Tổng hội xây dựng Việt Nam là bạn đọc và tác giả của các bài viết trên các trang báo Tạp chí Kiến trúc Việt Nam thời gian qua. Dưới góc độ của một hội nghề nghiệp, chúng tôi thấy qua từng giai đoạn phát triển, Tạp chí luôn đổi mới cả về nội dung lẫn hình thức. Nội dung các vấn đề chuyên môn trên các trang báo của Tạp chí hiện nay không chỉ đóng khung hẹp trong chủ đề kiến trúc đơn thuần mà bao trùm đến những vấn đề rộng hơn của kiến trúc, quy hoạch, xây dựng liên quan đến quản lý, kinh tế đô thị, văn hóa đô thị…. Như vậy, Tạp chí đã thực sự trở thành cầu nối giữa các ngành nghề khác nhau. Điều này rất phù hợp với yêu cầu thực tiễn phát triển ngành nói chung khi mà các vấn đề chuyên môn cơ bản đều mang tính chất đa ngành và liên quan chéo với nhau.
Với vai trò là hội nghề nghiệp trong lĩnh vực xây dựng hiện nay, chuyên môn chính mà tổng hội đảm nhiệm là xây dựng nhưng thực tế, các hội viên cũng cần mở rộng quan tâm đến kiến trúc, quy hoạch đô thị, phát triển nông thôn ko chỉ vấn đề công trình mà còn có vấn đề quản lý, kinh tế. Tạp chí Kiến trúc Việt Nam có mối quan tâm tương đối rộng vì vậy cung cấp cho chúng tôi khá nhiều thông tin trong công việc của mình kể cả trong các tổ chức sinh hoạt học thuật của Tổng hội. Tạp chí cũng là cầu nối giữa các hội nghề nghiệp có liên quan: Tổng hội Xây dựng, Hội Kiến trúc sư, Hội Quy hoạch, Hiệp hội đô thị…
Qua tạp chí, Tổng hội cũng nhận được nhiều thông tin về kiến trúc thế giới, giúp mở rộng tầm nhìn vì điều kiện tiếp xúc với các tạp chí kiến trúc của thế giới cũng không nhiều, rất bổ ích với những người làm nghiên cứu. Tổng hội Xây dựng có 2 viện: Viện Nghiên cứu đô thị và phát triển hạ tầng và Viện Nghiên cứu kinh tế xây dựng và đô thị cũng rất quan tâm đến các nội dung của tạp chí. Các nội dung chuyên môn đăng tải trên tạp chí cũng được anh em, đặc biệt là chi hội Kiến trúc sư rất quan tâm, thường xuyên đem ra bàn luận và trao đổi.
Về nội dung, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam thời gian qua đã thực hiện rất tốt các nội dung theo chủ đề. Tuy nhiên, để tiếp tục phát triển, đóng góp hiệu quả hơn cho sự nghiệp phát triển chung của ngành Xây dựng nói riêng và đất nước nói chung, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam cần phát triển các nội dung hướng đến các địa phương, đặc biệt là vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc. Nước ta đang trong giai đoạn phát triển, kiến trúc nông thôn (đặc biệt là vùng sâu vùng xa) còn nhiều nhược điểm. Người nông dân dù có tiền cũng ít khi dùng KTS thiết kế nhà cho mình nên nông thôn mọc lên những ngôi nhà kiểu đô thị rườm rà, nhà liền kề như mặt phố, còn nhiều bất cập.
Tôi thấy Tạp chí đã thực hiện được một số Chuyên đề nông thôn mới qua các năm, thể hiện được các khía cạnh định hướng kiến trúc, quy hoạch rất thiết thực. Nhưng ở nông thôn hiện nay nhất là nông thôn gần đô thị đang phát triển tự phát. Làm sao giữ được bản sắc kiến trúc cảnh quan nông thôn? Đó là điều rất khó. Chúng ta ra chuyên đề nêu bật được những vấn đề nông thôn, muốn hay không muốn họ sẽ thay đổi. Nông thôn thay đổi nhưng phải giữ được văn hóa.
Bên cạnh đó, để tăng cường hơn nữa tính chuyên môn và chất lượng người làm nghề cho hội viên, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam nên đẩy mạnh các nội dung lý luận phê bình kiến trúc, với các đánh giá khách quan, bàn luận trao đổi để đưa ra các giải pháp thực tiễn./.
Tạp chí rất cần cho xây dựng Nông thôn mới
TS Tăng Minh Lộc – Cục trưởng – Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới TW
Quy hoạch, hướng dẫn xây dựng nông thôn theo hướng văn minh hiện đại nhưng không mất đi đặc trưng của nông thôn, bảo tồn, phát huy được vẻ đẹp truyền thống của dân tộc, của mọi vùng quê… là nội dung trọng yếu của chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM). Để đạt mục tiêu đó phải thực hiện đồng bộ nhiều công việc: từ khâu Quy hoạch – nhất là quy hoạch hạ tầng, hướng dẫn kiến trúc xây dựng các công trình hạ tầng công cộng và nhà ở dân cư, chỉnh trang các khu dân cư truyền thống theo các tiêu chí NTM, xây dựng quychế về quản lý quy hoạch và xây dựng dân cư… Những nội dung này vẫn còn lạ lẫm với nhiều cán bộ vận hành chương trình NTM, không chỉ với cán bộ cơ sở mà cả với nhiều cán bộ TW, tỉnh, huyện, kể cả với phần lớn cán bộ các đơn vị tư vấn Quy hoạch và xây dựng Đề án NTM cho các xã. Thời gian qua, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã truyền tải nhiều thông tin bổ ích thông qua đăng tải các hướng dẫn Quy hoạch, Kiến trúc, phát triển cảnh quan nông thôn của các cơ quan chuyên môn, ý kiến trao đổi của các chuyên gia uy tín xung quanh vấn đề Quy hoạch, xây dựng ở nông thôn, những cách làm hay, những mô hình làng, xã đẹp… để góp phần nâng cao kiến thức cho cán bộ chỉ đạo xây dựng NTM các cấp, nhất là cấp tỉnh, huyện, các đơn vị tư vấn…
Không chỉ sâu sắc về nội dung, các ấn phẩm của Tạp chí luôn có hình thức đẹp, rất hấp dẫn độc giả.
Chúng tôi hy vọng các ấn phẩm của Tạp chí Kiến trúc Việt Nam sẽ có mặt nhiều hơn trên bàn đọc của thư viện các xã; nhà văn hóa các thôn, bản, ấp giúp cán bộ và người dân nông thôn có thêm kiến thức để hành động có hiệu quả hơn trong xây dựng các làng quê Việt Nam ngày càng xanh – sạch – đẹp./.
Người bạn thân thiết với công tác nghiên cứu, quản lý nhà nước chuyên ngành
Ts.Kts Trần Quốc Thái – Phó cục trưởng, Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng
Trong 20 năm qua, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã khẳng định được vị trí của mình trong giới chuyên môn làm Kiến trúc, Quy hoạch đô thị; có chỗ đứng khá chắc chắn, có được tiếng nói riêng, bản sắc riêng của mình. Nghĩ đến mỗi tờ báo, người ta thường có hình ảnh nhận định chung. Nhắc đến Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, bạn đọc hình dung ra ngay một tờ tạp chí chuyên ngành kiến trúc có hàm lượng nội dung nghiên cứu sâu. Từ buổi đầu với định hướng thiên về kiến trúc truyền thống và bảo tồn di sản, trong các giai đoạn tiếp theo từng bước có sự chuyển đổi đa dạng về nội dung và hình thức để phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ mới của ngành Xây dựng. Bạn đọc có thể sử dụng các dữ kiện nghiên cứu trên tạp chí để nắm bắt thông tin, phát triển các vấn đề nghiên cứu trên cơ sở các bài báo hay các công trình nghiên cứu khoa học công bố trên tạp chí để tham khảo và tiếp nối trong quá trình nghiên cứu làm nghề của mình. Trong những năm qua, Tạp chí đã trở thành người bạn thân thiết với những người làm công tác nghiên cứu, quản lý nhà nước chuyên ngành. Đặc biệt từ năm 2006 đến nay, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã tổ chức thực hiện nội dung theo các nhóm chuyên đề, từng số được coi là bước đột phá tiên phong.
Có thể nói, Tạp chí là nơi lưu giữ tổng hợp đa dạng các nghiên cứu kiến trúc truyền thống của nhiều thế hệ nhà nghiên cứu qua 20 năm. Không chỉ là các bài giới thiệu, phân tích, tổng kết những chuyên đề đã tập trung nhiều ý kiến đóng góp nhằm trả lời câu hỏi làm thế nào để khai thác được tính truyền thống trong kiến trúc hiện đại, mở rộng hơn là đô thị hiện đại Việt Nam? Tuy nhiên, những vấn đề về bản sắc cần được chỉ ra một cách cụ thể, tránh trừu tượng, làm sao để những người dân bình thường đọc cũng hiểu. Như thế Tạp chí sẽ có sức sống lâu bền đóng góp nhiều hơn cho giới chuyên môn, nhà quản lý.
Chuyên mục “Vấn đề quan tâm” trên tạp chí đã trở thành diễn đàn khá bổ ích. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là cần duy trì nó trước sức ép của kinh tế thị trường hiện nay và sự hỗ trợ về tài chính vì tạp chí vẫn là một đơn vị nghiên cứu khoa học như thế nào. Để ra được các chuyên đề mang tính chuyên sâu hàng tháng, Tạp chí cần tập trung nhân lực, tâm lực, thời gian phát hiện ra các vấn đề hay, kêu gọi tập hợp được các chuyên gia giỏi tham gia viết bài cho tạp chí. Vấn đề này liên quan đến định hướng nội dung của Tạp chí – mang tính nghiên cứu hay thị trường hóa để phát triển kinh tế. Để phát triển mạnh, ổn định, cần có những nghiên cứu một cách bài bản cho chính tạp chí, để tạp chí không chỉ dừng lại là một tờ báo in, website điện tử đã có, mà cần mạnh dạn tổ chức các sự kiện triển lãm và cuộc thi… vì đây cũng là những kênh thông tin hiệu quả và hữu ích đến bạn đọc.
Chắc chắn rằng trong thời gian tới, Tạp chí cần tiếp tục xây dựng định hướng phát triển chuyên đề. Phát triển đô thị là lĩnh vực hết sức đa dạng và không chỉ liên quan tới kiến trúc, quy hoạch, mà còn bao hàm nhiều dữ liệu đa ngành như: kinh tế đô thị, hiệu quả giữa đất đai và đầu tư quy hoạch, tỉ lệ đô thị hóa và mức độ tăng đô thị hóa so với mức độ tăng thu nhập, an sinh xã hội… Yêu cầu thực tiễn hiện nay, công tác quy hoạch và thiết kế kiến trúc đô thị phải tính đến câu chuyện hiệu quả, kinh tế, khuyến khích môi trường đầu tư thông thoáng và hiệu quả thể hiện sự thân thiện của chính quyền. Yếu tố này tác động đến tư duy sáng tác kiến trúc. Công trình phải được lựa chọn ngôn ngữ thân thiện, cởi mở, tạo sự gắn bó thân thiết giữa chính quyền với người dân. Khi đặt ở góc độ đa ngành như vậy, câu chuyện làm nghề của tạp chí khoa học chuyên ngành sẽ thực sự phong phú. Đó là những điểm Tạp chí Kiến trúc Việt Nam cần khai thác.
Xin chúc Tạp chí Kiến trúc Việt Nam ngày một phát triển mạnh mẽ hơn, cán bộ ngày càng trẻ hóa, đạt được nhiều thành tựu ấn tượng hơn nữa trong thời gian tới, tiếp tục duy trì phong độ của mình./.
Mạnh và Nhạy trong chuyển động của đời sống kiến trúc đô thị
Pgs Ts.Kts Nguyễn Hồng Thục
Với tạp chí Kiến Trúc Việt Nam, tôi cũng là một trong những độc giả lâu năm. Thời kỳ đầu, tạp chí thường đề cập đến các vấn đề cơ bản của nghiên cứu kiến trúc như: bản sắc kiến trúc, bảo tồn kiến trúc cũng như các vấn đề cơ bản của ngành… Tuy nhiên, từ năm 2006 đến nay, Tạp chí đã thay đổi quyết liệt, theo hướng đổi mới hình thức và nội dung để bắt kịp và đồng hành với xu thế đổi mới của đất nước. Đặc biệt Tạp chí đã chuyển từ cách tập hợp các bài viết theo hình thức đơn lẻ trước đây sang hệ thống chùm các bài viết khoa học nghiên cứu cơ bản về một vấn đề thực tiễn của phát triển đô thị thông qua hàng loạt các chuyên đề.
Cách làm theo chuyên đề sau này cũng được các tạp chí trong lĩnh vực như Tạp chí Kiến trúc, tạp chí Quy hoạch Đô thị và một vài tạp chí khác thực hiện, nhưng không mang tính định kỳ thường xuyên. Rõ ràng, với ưu thế là đơn vị tiên phong và duy trì định kỳ hàng số nên các chuyên đề của Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đều được giới chuyên môn đánh giá cao bởi nhạy và kịp thời với tính xã hội, tính thực tiễn, tính cập nhật trong chuyển động của đời sống đô thị và đời sống kiến trúc.
Điều dễ nhận thấy đối với một tạp chí chuyên ngành thể hiện ở độ bao phủ nội dung đối với các vấn đề chuyên môn mà giới làm nghề, các kiến trúc sư quan tâm. Tuy nhiên, sau một thời gian thực hiện và đổi mới, bên cạnh độ phủ rộng trong giới nghề, nội dung tạp chí cũng đã có những cải tiến thông qua việc “thọc sâu” nâng cao chất lượng nội dung. Các vấn đề tạp chí lựa chọn đăng tải, đặc biệt trong chuyên mục “Vấn đề quan tâm” đều mang được tính tiêu biểu, nổi cộm nhất và có tính nghiên cứu, có tính dự báo, tính cập nhật, hoặc là tính nhận diện các hiện tượng mới. Nhiều chuyên đề lớn đã đề cập và phân tích kỹ hiện trạng, đề xuất các nhóm giải pháp xoay quanh các vấn đề cấp thiết của ngành và của đô thị. Đây là những thành công đạt được đáng ghi nhận của Tạp chí.
Cũng do tạp chí luôn chú trọng xây dựng các chuyên đề mũi nhọn trong nhiều năm, nên đội ngũ cây bút xuất hiện trên Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, bao gồm đội ngũ các chuyên gia nghiên cứu, giới kiến trúc sư, nhà quản lý, giới làm nghề… đều là các chuyên gia có bề dày kinh nghiệm và rất có tên tuổi. Điều này góp phần mang lại không chỉ hình ảnh mà cả chất lượng đóng góp qua các ý kiến trao đổi, các phân tích, đóng góp trên các trang báo. Các vấn đề được các chuyên gia chia sẻ trong bài viết đều được lựa chọn mang tính điển hình, khái quát, chất chuyên môn rất cao.
Với vai trò lựa chọn và cầu nối liên kết với đội ngũ chuyên gia làm nghề, Tạp chí càng trở nên quan trọng khi trở thành một sân chơi lớn, một diễn đàn lớn mạnh, tập hợp được đông đảo đội ngũ các chuyên gia trong và ngoài nước. Để đạt được điều đó, Tạp chí cần tập trung mở rộng nhiều hơn các nội dung chuyên ngành gắn với sự phát triển của kiến trúc thế giới và đặc biệt xu hướng bùng nổ phát triển đô thị ở Việt Nam. Sắc bén hơn, tinh tế hơn trong lựa chọn vấn đề như chất lượng sống đô thị, chất lượng xây dựng và sử dụng công trình, các xu hướng phát triển ngành thân thiện với môi trường, nhân văn, đặc biệt với hoàn cảnh và nhu cầu của đô thị Việt Nam, tăng cường tính thích ứng đối với số đông người dân đô thị.
Với định hướng phát triển trở thành diễn đàn tập hợp và chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm chuyên ngành của các kiến trúc sư, phát triển thêm các chuyên mục mới về phát triển kiến trúc và phát triển đô thị. Có thể xây dựng thêm các chuyên mục tọa đàm chuyên gia. Thông qua hình thức tọa đàm Tạp chí khơi gợi cho tư duy của chuyên gia để họ có thể đóng góp hướng đi cho những vấn đề mà Tạp chí hướng tới cũng như tìm hướng đi mới. Mặt khác đây cũng chính là cách tạp chí có thể khai thác thêm một cách trực tiếp các ý kiến đóng góp của đông đảo đội ngũ chuyên gia, thậm chỉ là cả người dân trong xã hội có thể góp tiếng nói của mình vào sự phát triển chung của ngành và toàn xã hội./.
Một người bạn thân thiết lâu năm
TS.kts Nguyễn Tiến Thuận – Trường ĐHKT Hà Nội
Đã 20 năm Tạp chí Kiến trúc Việt Nam, bấy nhiêu năm, hàng tháng tôi đều có cuốn tạp chí này trong tay, nó như một người bạn thân thiết, luôn cho tôi những điều mới mẻ trong các trang bài của Tạp chí. Đã lâu lắm rồi, tôi không nhớ ngày tháng năm nào, có một hôm PGS.TS.KTS Nguyễn Quốc Thông đến tôi, ông lấy trong cặp ra một tờ giấy nháp, có rất nhiều hình vẽ tìm ý cho logo của Tạp chí, tôi không rõ lúc đó ông giữ chức vụ gì của Tạp chí, chỉ nhớ lại rằng, ông đã mang chuyện này trao đổi với tôi. Hôm đó tôi đã đồng tình với sự lựa chọn của ông về hình mẫu logo của Tạp chí. Đến nay nhìn lại tôi vẫn thấy đây là một logo đẹp – nó đơn giản và có cái gì đó rất đúng với tên của nó là – Kiến trúc Việt Nam.
Đã 20 năm, biết bao thăng trầm, tạp chí Kiến trúc Việt Nam vẫn đồng hành cùng với giới chuyên môn và xã hội. Tạp chí luôn có những bước phát triển và đổi mới, cả về nội dung và hình thức trình bày có chất lượng và hấp dẫn. Ban biên tập của Tạp chí không nhiều, đứng đầu – Tổng biên tập là Nhà báo Phạm Thị Thanh Huyền – người phụ nữ tâm huyết với nghề đã gắn bó với tạp chí trong suốt thời gian qua và góp một phần không nhỏ để tiếp nối và tạo dựng một thế đứng vững vàng cho Tạp chí như ngày hôm nay. Trong thời buổi công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, đa dạng, chỗ đứng cho một tạp chí in giấy thật không dễ dàng. Thế mới biết tập thể anh chị em của Tạp chí đã lao động vất vả như thế nào, để hàng tháng chúng ta có được cuốn Tạp chí trong tay, với biết bao những thông tin nghề nghiệp được cập nhật.
Đơn vị chúng tôi thường xuyên đặt mua đều cả 3 tạp chí: Tạp chí Kiến trúc của Hội KTS Việt Nam, Tạp chí Xây dựng và Tạp chí Kiến trúc Việt Nam. Trong đó Tạp chí Kiến trúc Việt Nam vẫn có một phong cách riêng, hàm chứa những nội dung thông tin nghiên cứu chuyên ngành sâu mà tôi yêu thích.
Bước tiếp chặng đường, mong rằng Tạp chí Kiến trúc Việt Nam luôn luôn thành công và phát triển không ngừng, mãi mãi là người bạn thân thiết của chúng tôi./.
Chủ động dấn thân trong lĩnh vực nghề nghiệp
TSKH.KTS. Ngô Viết Nam Sơn – Thành viên Hội đồng Khoa học của Tạp chí Kiến trúc Việt Nam
Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đang chuẩn bị bước vào năm hoạt động thứ hai mươi mốt, ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn trong việc cung cấp thông tin đa chiều cho các vấn đề đang được quan tâm, cũng như hỗ trợ cho các hoạt động kiến trúc quy hoạch và hợp tác của kiến trúc sư Việt Nam và kiến trúc sư nước ngoài hiện đang hoạt động trong và ngoài nước. Việc tổ chức các cụm bài theo chủ đề được giới KTS quan tâm là một thế mạnh của tạp chí hiện nay. Trong tương lai, mục này nên mở rộng thêm thành ba phần nhỏ với cách truyền đạt thông tin phù hợp với việc đáp ứng nhu cầu đa dạng của ba loại độc giả khác nhau, như sau:
Phần Lý luận Phê bình với thể loại bài viết được viết theo phong cách học thuật, với trình bày các nghiên cứu theo chuẩn quốc tế mà tạp chí chọn (ví dụ chuẩn APA hoặc Chicago), nhằm phục vụ cho các độc giả chuyên gia hàng đầu về kiến trúc quy hoạch, nhà nghiên cứu và cung cấp tài liệu học thuật chuyên ngành cho các nghiên cứu sinh. Việc này vừa giúp tăng giá trị học thuật của tờ báo, vừa giúp các chuyên gia trong nước có thể tham khảo, đăng bài nghiên cứu theo chuẩn được quốc tế công nhận, góp phần nâng cao trình độ nghiên cứu và công nhận giá trị nghiên cứu tầm quốc tế cho Việt Nam.
Phần Trao đổi chuyên ngành với thể loại bài viết theo hướng trao đổi kinh nghiệm và thảo luận các ý kiến đa chiều trong nghề nghiệp, hoặc cung cấp thông tin về luật pháp và tổ chức hoạt động, nhằm vào việc phục vụ các độc giả là các kiến trúc sư và đô thị sư đang hành nghề, đáp ứng nhu cầu cập nhật thông tin hiện hành và bổ sung kiến thức hành nghề cho kiến trúc sư.
Phần ứng dụng trong đời sống bao gồm từ 1-2 bài viết chủ yếu dùng hình ảnh và phong cách diễn đạt sao cho người dân nói chung, vốn không có kiến thức chuyên môn và không quen với thuật ngữ chuyên ngành vẫn cảm thấy dễ hiểu. Nhờ đó, họ có thể ứng dụng vào hiện thực cuộc sống, hoặc thu thập những kiến thức cơ bản để trở thành những khách hàng cộng tác tốt hơn với các nhà chuyên môn về kiến trúc quy hoạch.
Ba phần nói trên sẽ vừa giúp mở rộng số lượng độc giả cho tờ báo, vừa tăng hiệu ứng tác động xã hội, vừa giúp cho việc giao tiếp và trao đổi thông tin dễ dàng hơn giữa giới nghiên cứu, giới chuyên môn đang hành nghề, và người dân nói chung, nhưng vẫn giữ đặc tính chuyên ngành của tờ báo. Tạp chí cũng cần tham gia tổ chức các hoạt động chuyên ngành bổ sung, để phát huy tốt hơn nữa vai trò của một tờ tạp chí định hướng chuyên ngành. Kết quả của các hoạt động này có thể tổng hợp để đưa vào các số báo chuyên đề sau đó, giúp tăng sự phong phú về nội dung và sự chủ động dấn thân của tờ báo trong lãnh vực nghề nghiệp và đóng góp cho xã hội./.
Một phương pháp tiếp cận khoa học
TS. KTS Nguyễn Xuân Hinh – Trưởng khoa Quy hoạch – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Kiến trúc Việt Nam – Tạp chí chuyên ngành Kiến trúc & Xây dựng, một trong những tạp chí thường trực trên giá sách chuyên môn của tôi, phải chăng là một tuyển tập Tạp chí có nhiều bài viết của mình? (Bài đầu tiên số 2-1998), đó cũng là một ưu tiên nhưng quan trọng hơn, từ lâu rồi cái cảm giác thân quen, không thể thiếu trong hành trang học tập & nghiên cứu của bản thân chính là tạp chí Kiến trúc Việt Nam. Một tạp chí khó cụ thể là “thuần” về chuyên môn hay mang “tính” thị trường xã hội nhiều hơn, tôi nghĩ nó là sự kết hợp hài hòa và tương đối “nhuyễn” sự lồng ghép này, có cả nhà chuyên môn, có cả thị trường xã hội trong đó, ai cũng cảm thấy có mình – đó là một sự thành công, là sự cập nhật phương pháp làm báo hiện đại mà chúng ta thường thấy như các tạp chí Kiến trúc của Hiệp hội KTS Hoa Kỳ (AIA).
Cách trình bày đẹp, bắt mắt của tạp chí Kiến trúc Việt Nam, ai cũng thích thú chứ không chỉ giới chuyên môn, vì rất phổ quát, thân thiện, sang trọng (in màu 100%), nhưng nhìn là biết tờ tạp chí của ngành Kiến trúc xây dựng.
Nội dung của tạp chí như một tờ tin tức trong ngành xây dựng, tính thời sự luôn được thực hiện qua các chuyên đề mà xã hội đang quan tâm, ví như chuyên đề về; thành phố sống tốt, đô thị xanh, về thiết kế phí – tâm và tiền, … Các góc nhìn về kiến trúc xây dựng rất đa dạng của các nhà nghiên cứu, các chuyên gia, các thành phần khác trong xã hội và sinh viên trong các trường đại học.
Tạp chí Kiến trúc Việt Nam đã mang thông tin đến với đọc giả một cách tự nhiên, không quá cầu toàn về văn phong, không quá căn chuẩn về học thuật, nhưng chúng ta cảm thấy đọc giả được tôn trọng, mọi người đọc đều hiểu hết được mục tiêu & nội dung của bài báo, tôi nghĩ đó là cách làm khoa học của người làm báo.
Có lẽ sự kết hợp hài hòa giữa cách làm kinh tế với khoa học của một tờ tạp chí rất hoàn hảo, vì khi đọc giả cầm trên tay tạp chí Kiến trúc Việt Nam, không cảm thấy những trang quảng cáo làm mờ đi tính hàn lâm khoa học của nó.
Và cuối cùng tôi rất có ấn tượng với cách lấy tin bài của các phóng viên, biên tập viên của tạp chí. Tôi nhớ không ít hơn hai lần các phóng viên làm cho tôi ngạc nhiên vì cách viết bài của họ; nhẹ nhàng trao đổi về một vấn đề gì đó, tôi luôn say sưa hết mình trong khoảng 20 – 30 phút ghi âm & xong rồi, “cảm ơn thầy”, mấy ngày sau, môt bài viết gửi lại cho tôi “tác giả” kiểm tra, góp ý & hoàn thiện xong bài báo. Các bài viết này luôn mang đến chất nóng, chất thật, dễ hiểu, thân thiện với đọc giả. Một cách làm nên khuyến khích và tôi nghĩ đó chính là một phương pháp tiếp cận khoa học.
Xin cảm ơn và chúc Tạp chí Kiến trúc Việt Nam luôn mãi là bạn đồng hành trong cuộc sống của chúng ta!./.
Một diễn đàn và sân chơi tốt với các kiến trúc sư trẻ làm nghề
Kts Hoàng Thúc Hào – Trường Đại học Xây dựng Hà Nội
Giới kiến trúc sư thường quan niệm một tác phẩm kiến trúc đẹp luôn gắn với tài thiết kế của những kiến trúc sư tài năng. Tương tự với câu chuyện báo chí ngành. Một tờ tạp chí hay một phần được định đoạt bởi hệ thống các tác giả góp mặt. Tạp chí Kiến trúc Việt Nam lâu nay tập hợp được các đội ngũ chuyên gia có thể nói là hàng đầu của ngành và quốc gia. Tạp chí vừa có các chuyên đề bám sát thực tiễn về phát triển kiến trúc quy hoạch của đất nước, đồng thời cập nhật được các xu hướng kiến trúc quy hoạch đương đại trong nước và quốc tế. Cách thức lồng ghép nội dung cùng một vấn đề trong và ngoài nước giữa chuyên gia Việt Nam và Quốc tế nhằm giúp bạn đọc có sự tham chiếu so sánh đã thể hiện tính công phu và chiều sâu của thông tin. Chúng tôi nghĩ rằng đấy là một cách đơn giản và hiệu quả để người đọc có được một cái hình dung tổng quan các vấn đề.
Tạp chí hướng đến hỗ trợ và cổ vũ các sáng tác mới của đội ngũ các kiến trúc sư trẻ, như dành chuyên mục Góc thiết kế để đăng tải giới thiệu các ý tưởng thiết kế mới, các thiết kế được giải thưởng trong nước và quốc tế. Sự giới thiệu kịp thời này đã thể hiện nỗ lực đồng hành với giới kiến trúc sư. Bên cạnh các câu chuyện học thuật, cách trình bày cũng thể hiện sự đổi mới hướng đến thị trường bạn đọc rộng rãi, đảm bảo vừa có tính học thuật nhưng có màu sắc, trẻ trung và tiếp cận với thị trường. Tôi nghĩ rằng với cách làm mạnh dạn như vậy, tạp chí dễ đi vào đời sống, phá bỏ những bó hẹp của một tờ báo nghiên cứu chuyên ngành thuần túy.
Trong thời gian tới, Tạp chí Kiến trúc Việt Nam cần mạnh dạn đổi mới thêm các nội dung, liên kết chặt chẽ hơn nữa với các hiệp hội nghề nghiệp như Hội Kiến trúc sư Việt Nam, Tổng hội xây dựng Việt Nam, Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam trên cơ sở bề dầy hợp tác đã có.
Tôi mong muốn, với bề dày 20 năm, Tạp chí cần phát huy hơn nữa để trở thành một cây cầu nối giữa kiến trúc sư với lĩnh vực công nghệ vật liệu mới. Tạp chí cũng cần trở thành nơi cung cấp thông tin về công nghệ mới, các quy trình thiết kế mới, tiêu chuẩn quốc tế như hệ thống BIM giúp cho chủ đầu tư và người thiết kế thống nhất trên một nền tảng công nghệ chung là xu thế bùng nổ trên thế giới. Bên cạnh đó, Tạp chí cũng cần hướng tới hỗ trợ các kiến trúc sư trẻ nhận diện và phát huy thế mạnh hành nghề trong bối cảnh mới thời kỳ hội nhập, để đội ngũ kiến trúc sư Việt Nam có đủ tinh thần, sự hiểu biết và năng lực làm nghề không chỉ trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam mà còn trong khu vực và quốc tế./.
