Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng vừa ký Kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết, Bộ Chính trị đánh giá năng lực phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu được nâng lên một bước. Tài nguyên thiên nhiên được quản lý chặt chẽ hơn, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả hơn. Công tác bảo vệ môi trường được chú trọng, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, bước đầu hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm.
Tuy nhiên, Bộ Chính trị cũng chỉ ra một số hạn chế, yếu kém.
Một số tài nguyên bị lạm dụng cạn kiệt
Nhiều mục tiêu Nghị quyết đề ra đến năm 2020 dự báo không đạt được. Biến đổi khí hậu diễn biến nhanh hơn dự báo, gây hậu quả ngày càng lớn. Khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai còn thấp, nền kinh tế dễ bị tổn thương và chịu thiệt hại lớn khi có thiên tai xảy ra.
Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng. Ảnh: Minh Quân.
Cùng với đó, việc quản lý tài nguyên thiên nhiên còn nhiều yếu kém, sử dụng chưa hiệu quả, nhất là tài nguyên đất đai, tài nguyên nước, một số loại tài nguyên bị lạm dụng, khai thác quá mức dẫn đến suy thoái, cạn kiệt.
Ô nhiễm môi trường tiếp tục gia tăng, nhất là tại các khu đô thị, thành phố lớn, ảnh hưởng lớn tới đời sống, sinh hoạt của người dân, trở thành vấn đề bức xúc của xã hội.
Nhận định nguyên nhân gồm cả khách quan và chủ quan, nhưng theo Bộ Chính trị, nguyên nhân chủ quan là chính.
Trong đó, có nguyên nhân từ nhận thức chưa đầy đủ, bộ máy quản lý Nhà nước còn nhiều bất cập, chồng chéo và thực thi kém hiệu quả.
Đặc biệt, còn tình trạng thu hút đầu tư thiếu chọn lọc, không cân nhắc, xem xét các yếu tố, tiêu chí về môi trường. Công tác thanh tra, kiểm tra thực thi pháp luật về tài nguyên, bảo vệ môi trường cũng chưa đáp ứng yêu cầu.
Để tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết trong thời gian tới, Bộ Chính trị yêu cầu thực hiện quyết liệt nhiều giải pháp.
Trước hết là nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm về chủ động phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Bộ Chính trị đánh giá ô nhiễm môi trường tiếp tục gia tăng, nhất là tại các khu đô thị, thành phố lớn, ảnh hưởng lớn tới đời sống, sinh hoạt của người dân, trở thành vấn đề bức xúc của xã hội. Ảnh hiện tượng mù khô do ô nhiễm ở TPHCM: Hải An.
Bộ Chính trị đề nghị đặt yêu cầu về phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường ở vị trí trung tâm của các quyết định phát triển.
Quan điểm được Bộ Chính trị nhấn mạnh là không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế, phải thực hiện sàng lọc, lựa chọn đầu tư phát triển dựa trên các tiêu chí về môi trường để bảo đảm hài hoà lợi ích.
Giải pháp tiếp theo là hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Bộ Chính trị yêu cầu nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện pháp luật về ứng phó với biến đổi khí hậu theo hướng khắc phục các chồng chéo, xung đột pháp luật, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ.
Trong điều chỉnh quy hoạch phát triển của các ngành và địa phương, Bộ Chính trị yêu cầu hạn chế các dự án phát triển kinh tế sử dụng lãng phí, khai thác không hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, phát thải nhiều chất gây ô nhiễm, khí nhà kính, hủy hoại cảnh quan, sinh thái.
Cùng với những giải pháp trên, phải nâng cao năng lực, hiệu quả thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm theo hướng tăng mức xử phạt.
Khẩn trương hoàn thành các công trình chống ngập ở TPHCM
Một số nhiệm vụ cấp bách được Bộ Chính trị đề cập là khẩn trương hoàn thành các công trình chống ngập đang thi công ở TPHCM; bổ sung các giải pháp dần hình thành hệ thống chống ngập đồng bộ, hiệu quả.
Bộ Chính trị yêu cầu khẩn trương hoàn thành các công trình chống ngập đang thi công ở TPHCM. Ảnh: Lê Quân.
Cùng với đó, triển khai các giải pháp chống ngập cho vùng lõi TP Cần Thơ. Đầu tư hoàn thiện và nâng cấp hệ thống đê biển, các công trình chống sạt lở ven sông, ven biển, nhất là ở đồng bằng sông Cửu Long. Rà soát, hỗ trợ di dời dân ra khỏi các vùng có nguy cơ cao sạt lở bờ sông, bờ biển, sạt lở núi, lũ quét và các nguy cơ thiên tai khác.
Đồng thời, hoàn thành việc điều tra và xây dựng bản đồ tài nguyên nước mặt và nước ngầm. Có cơ chế, chính sách phù hợp để nâng cao hiệu quả sử dụng nước, ngăn chặn xu hướng suy giảm tài nguyên nước.
Bộ Chính trị cũng yêu cầu quy định tiêu chí môi trường, quy chuẩn kỹ thuật về lựa chọn, quyết định đầu tư phát triển. Điều chỉnh cơ chế chấp thuận, quy trình, hình thức đánh giá tác động môi trường đối với các dự án phát triển kinh tế.
Đặc biệt, tăng cường các biện pháp phòng ngừa, kiểm soát đối với các dự án đầu tư, cơ sở sản xuất có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường. Có chính sách hạn chế sản xuất, nhập khẩu và sử dụng đồ nhựa có tính năng sử dụng một lần trên toàn quốc. Không nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện đã qua sử dụng, tiềm ẩn các chất nguy hại, gây ô nhiễm.
Bộ Chính trị yêu cầu khắc phục ngay tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TPHCM và xử lý triệt để tình trạng ô nhiễm tại các bãi thải xung quanh các thành phố lớn, không để người dân sinh sống tại khu vực lân cận bức xúc, khiếu kiện do ô nhiễm bãi thải gây ra.
Hoài Thu/news.zing.vn
