Bảo tàng Đạo Mẫu
Thông qua dự án này, với tư cách là một nghệ nhân dân gian Việt Nam, chủ đầu tư mong muốn gìn giữ những giá trị trường tồn của Đạo Mẫu, vốn là niềm tin cố hữu của người Việt qua nhiều thế hệ và trường tồn cho đến ngày nay. Dự án ẩn mình trong vòng tay đầy mê hoặc của một ngôi làng cổ kính gần thủ đô Hà Nội. Trải rộng trên một khu vực rộng khoảng 5.000 mét vuông, khu đất này có một vườn cây ăn trái 50 năm tuổi bao gồm nhiều loại cây ăn quả, cây thông và cây cảnh. Hiện tại, trên khu đất có một ngôi nhà khiêm tốn mà người chủ từng tìm kiếm niềm an ủi để nghỉ ngơi cuối tuần.
Kiến trúc sư: Kiến trúc sư ARB
Diện tích: 5.500m2
Năm hoàn thành: 2023
Ảnh: Triệu Chiến
Cả đội ngũ kiến trúc sư và chủ nhà đều nhất trí bảo tồn tất cả những gì hiện đang “có mặt trên mặt đất”, bao gồm toàn bộ cây cối đã cắm rễ trong vườn, ngôi nhà cổ, hàng rào, cột cổng. Tuy nhiên, những phần “không chạm đất” như cánh cổng đã được thay thế và những cây bonsai trồng trong chậu đã được bán cho những người đam mê cây cảnh. Ngoài ra, tầng lửng của ngôi nhà cũ được tháo dỡ để biến không gian thành một khu vực rộng hơn dành riêng cho việc trưng bày các bức tranh mô tả Đạo Mẫu.
Các khối chức năng mới bao gồm khu ở, phòng trưng bày và nhà bếp được bố trí chu đáo xung quanh ngôi nhà cũ, được cải tạo thành nơi trưng bày các hiện vật liên quan đến Đạo Mẫu. Mục đích là để giảm thiểu nhu cầu di dời các cây hiện có. Từ con phố bên cạnh, vườn cây ăn trái cổ thụ như được đóng khung và che giấu cẩn thận sau cổng, tạo nên một kiến trúc vừa tách biệt vừa hài hòa với khung cảnh xung quanh địa phương.
Vật liệu chủ đạo được sử dụng trong dự án này là gạch đất sét truyền thống, được chủ nhà sưu tầm từ hàng trăm ngôi nhà cổ kính ở khu vực lân cận. Quá trình đô thị hóa đang diễn ra đã tác động đáng kể đến các làng quê nông thôn, dẫn đến một diện mạo mới về kiến trúc làng quê. Nhiều gia đình không còn mong muốn duy trì kết cấu mái ngói truyền thống trước đây nữa. Thay vào đó, họ lựa chọn những công trình hiện đại và bền bỉ hơn. Chính hiện tượng này đã ảnh hưởng đến mong muốn bảo tồn hình thức cũ thông qua kiến trúc đương đại của đội ngũ thiết kế và chủ đầu tư dự án.
“Ý tưởng sử dụng ngói cũ xuất phát từ ký ức của tôi mỗi lần xem lễ cúng vàng mã. Tôi nhớ đến cảm giác thiêng liêng qua làn khói nhang, qua ánh nắng chiều thấm sâu vào bên trong những mái ngói của các ngôi chùa. Từ xa, tôi có thể chiêm ngưỡng trọn vẹn những đường nét kiến trúc được tạo nên bởi những mái nhà thấp thấp, tựa như một tấm rèm treo duyên dáng, nơi âm thanh của nhạc cụ, động tác múa, trang phục của đồng cốt và cử chỉ cúng dường hội tụ hài hòa trong một khung hình. ” – KTS Nguyễn Hà của Văn phòng ARB Architects chia sẻ.
Thông qua bảo tàng Đạo Mẫu, những viên gạch đất sét từ hàng trăm ngôi nhà cổ được bảo tồn và biến thành một sức sống mới thay vì bị bỏ đi. Tư liệu tiếp tục dấn thân vào một hành trình mới, một hành trình gìn giữ một cách gắn kết những tín ngưỡng vốn có của dân tộc.
PV/archdaily
