Pritzker 2022 vinh danh KTS Francis Kéré

Danh hiệu cao nhất Giải thưởng Kiến trúc Pritzker 2022 đã được trao cho Diébédo Francis Kéré, được biết đến với cái tên Francis Kéré – KTS, nhà giáo dục, nhà hoạt động xã hội sinh ra ở Burkina Faso. Được công nhận vì “trao quyền và chuyển đổi cộng đồng thông qua quá trình kiến ​​trúc”, Kéré gần như làm việc trong các lĩnh vực có nhiều khó khăn và nghịch cảnh, sử dụng vật liệu địa phương và xây dựng các cơ sở hiện đại có giá trị vượt quá bản thân cấu trúc, phục vụ và ổn định tương lai của toàn bộ cộng đồng.

“Thông qua các tòa nhà thể hiện vẻ đẹp, sự khiêm tốn, táo bạo, và phát minh, cũng như bằng tính toàn vẹn trong kiến ​​trúc và tính cách của mình, Kéré đã đề cao sứ mệnh của Giải thưởng này một cách duyên dáng,” trích tuyên bố chính thức của Giải thưởng Kiến trúc Pritzker. Francis Kéré là người chiến thắng thứ 51 của giải thưởng được thành lập vào năm 1979, được ca ngợi “về những món quà mà anh ấy đã tạo ra thông qua công việc của mình, những món quà vượt ra ngoài lĩnh vực kiến ​​trúc”.

“Tôi hy vọng sẽ thay đổi mô hình, thúc đẩy mọi người mơ ước và trải qua rủi ro. Không phải vì giàu nên mới lãng phí vật chất. Không phải vì bạn nghèo mà bạn không nên cố gắng tạo ra chất lượng… Mọi người đều xứng đáng với chất lượng, mọi người đều xứng đáng với sự sang trọng, và mọi người đều xứng đáng được thoải mái. Chúng ta liên kết với nhau và mối quan tâm về khí hậu, dân chủ và sự khan hiếm là mối quan tâm đối với tất cả chúng ta.” –  Francis Kéré

Trường tiểu học ở Gando

Sinh ra tại Gando, Burkina Faso vào năm 1965 và có trụ sở tại Berlin, Đức, Francis Kéré hoạt động hướng tới “cải thiện cuộc sống và trải nghiệm của vô số công dân trong một khu vực trên thế giới đôi khi bị lãng quên”. Là con trai lớn nhất của trưởng làng và là người đầu tiên trong cộng đồng đi học, cảm nhận đầu tiên về kiến ​​trúc của vị KTS xuất phát từ lớp học thời thơ ấu của ông thiếu thông gió và ánh sáng, và từ một không gian nhỏ được chiếu sáng nhưng an toàn, nơi bà ông sẽ ngồi và kể chuyện, về chuyện khác. Ông đã được nhận học bổng theo học tại Technische Universität Berlin (Berlin, Đức) năm 1995, tốt nghiệp năm 2004 với bằng cấp cao về kiến ​​trúc.

Viện Công nghệ Burkina

“Chúng ta phải chiến đấu để tạo ra chất lượng mà chúng ta cần để cải thiện cuộc sống của mọi người.” –  Francis Kéré

Khi còn trẻ, Kéré đã thề một ngày nào đó sẽ làm cho trường học tốt hơn ở những vùng khí hậu khắc nghiệt, cho phép “dạy, học và hứng thú thực sự”, và vào năm 1998, ông thành lập Quỹ Kéré để gây quỹ và vận động cho quyền có một lớp học thoải mái của trẻ em. Tòa nhà đầu tiên của ông, Trường tiểu học Gando vào năm 2001, được xây dựng bởi và cho người dân địa phương, những người đã chế tác mọi bộ phận của cơ sở bằng tay, với sự hướng dẫn của KTS về “các dạng vật liệu bản địa và kỹ thuật hiện đại”. Dự án này đã trao cho ông Giải thưởng Aga Khan về Kiến trúc vào năm 2004, và dẫn đến sự ra đời của công ty Kéré Architecture của riêng ông, ở Berlin, Đức, vào năm 2005. Tiếp theo thành công này, các cơ sở y tế tiểu học, trung học, sau trung học và cơ sở y tế khác tiếp nối khắp Burkina Faso, Kenya, Mozambique và Uganda.

Trường Schorge

“Tôi lớn lên trong một cộng đồng không có trường mẫu giáo, nhưng cộng đồng là gia đình của bạn. Mọi người đã chăm sóc bạn và toàn bộ ngôi làng là sân chơi của bạn. Những ngày của tôi đầy ắp thức ăn và nước uống, nhưng cũng chỉ đơn giản là ở bên nhau, cùng nhau trò chuyện, cùng nhau xây nhà. Tôi nhớ căn phòng mà bà tôi thường ngồi và kể chuyện với một chút ánh sáng, trong khi chúng tôi túm tụm lại gần nhau và giọng nói của bà bên trong phòng bao bọc chúng tôi, gọi chúng tôi lại gần và tạo thành một nơi an toàn. Đây là cảm nhận đầu tiên của tôi về kiến ​​trúc.” – Francis Kéré

Cơ sở Startup Lions

“Một biểu hiện thơ mộng về ánh sáng nhất quán trong các tác phẩm của Kéré. Các tia nắng lọc vào các tòa nhà, sân và không gian trung gian vượt qua các điều kiện khắc nghiệt giữa trưa để mang đến những nơi thanh bình hoặc tụ họp”, tuyên bố chính thức của Giải thưởng Kiến trúc Pritzker cho biết thêm. Ngoài trường học và cơ sở y tế, công việc của Kéré ở châu Phi bao gồm hai tòa nhà quốc hội lịch sử, Quốc hội Burkina Faso (Ouagadougou, Burkina Faso) và Quốc hội Benin (Porto-Novo, Cộng hòa Benin), cũng như Startup Lions Campus (2021, Turkana, Kenya), một khuôn viên công nghệ thông tin và truyền thông, và Viện Công nghệ Burkina (Giai đoạn I, 2020, Koudougou, Burkina Faso).

Serpentine Pavilion 2017

Với lối kiến ​​trúc bắt nguồn sâu xa từ quá trình nuôi dạy và kinh nghiệm của mình ở Gando , Kéré đã truyền đạt truyền thống Tây Phi trên thế giới, đặc biệt là “giao tiếp dưới gốc cây thiêng để trao đổi ý tưởng, kể chuyện, kỷ niệm và lắp ráp”.

Lễ trao giải Pritzker lần thứ 44, tôn vinh Diébédo Francis Kéré, sẽ được tổ chức tại Đại sảnh của Tòa nhà Marshall, Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London (London, Vương quốc Anh).

PV/archdaily