Brazil sử dụng amiang trắng như thế nào?
Với 1 mỏ amiang trắng có công suất khai thác 300 nghìn tấn/năm, Brazil là đất nước sản xuất amiang trắng lớn thứ 3 thế giới. Tại hội nghị do Hiệp hội Tấm lợp Việt Nam phối hợp với Viện Khoa học Lao động và Xã hội tổ chức mới đây, ông Marcondes Braga de Monaes, chuyên gia của Viện Amiang trắng Brazil đã chia sẻ kinh nghiệm quản lý và sử dụng amiang trắng an toàn, có kiểm soát.
Theo ông Marcondes Braga de Monaeso, trong quá khứ, việc khai thác amiang trắng ở Brazil cũng chưa bài bản…
52% nhà ở của Brazil được làm với vật liệu xi măng amiang
Ông Marcondes Braga de Monaes cho biết: Trong tổng công suất khai thác 300 nghìn tấn amiang trắng mỗi năm của Brazil, 54% sản lượng của được tiêu thụ nội địa, 46% xuất khẩu (tới vùng Trung Đông, châu Mỹ la tinh và cả Việt Nam).
Brazil còn có 16 nhà máy sản xuất tấm lợp xi măng amiang, tổng công suất 2.500 triệu tấn/năm, góp phần xây dựng 4,5 triệu căn nhà/năm (với diện tích 40m2/căn).
Tại Brazil, 52% nhà ở được làm với vật liệu xi măng amiang. Doanh thu hàng năm của ngành sản xuất xi măng amiang đạt 800 triệu USD.
Theo ông Marcondes Braga de Monaes, trước kia, việc khai thác mỏ amiang trắng thô sơ, thậm chí người lao động tay không sử dụng các thiết bị khai thác và đóng gói. Quy trình khai thác amiang trắng phát tán nhiều bụi… Nhưng từ những năm 80 của thế kỷ XX, Brazil bắt đầu quản lý chặt chẽ việc khai thác amiang trắng và sử dụng amiang trắng trong sản xuất tấm lợp xi măng amiang.
Theo đó, mỏ sử dụng các thiết bị cơ giới hiện đại trong toàn quy trình khai thác và vận chuyển. Trong nhà máy sản xuất, amiang trắng được đóng bao trên dây chuyền tự động. Nhà máy đồng thời được trang bị hệ thống gồm 17 nghìn ống lọc sạch không khí và hệ thống đo nồng bụi sợi trong không khí. Nếu nồng độ bụi sợi trong không khí cao hơn tiêu chuẩn cho phép thì ngay lập tức dây chuyền sẽ phải dừng sản xuất.
Từ nhà máy sản xuất, các bao amiang trắng được đóng thành các cao bản (pallets) và đưa đến nhà máy sản xuất xi măng amiang. Tại đây, các bao amiang trắng được đưa vào phóng kín xé bao tự động và đưa vào máy nghiền khép kíp sợi amiang trắng.
Toàn bộ quá trình sản xuất xi măng amiang đều được vận hành theo nguyên tắc khép kín, mọi thứ đều được tái sử dụng nên hầu như không có chất thải. Đặc biệt, nước sử dụng trong sản xuất là nước tuần hoàn, nước thải ra được xử lý, tái sử dụng nên không có nước thải xả ra môi trường.
| Viện Amiang trắng Brazil (IBC) là tổ chức phi chính phủ, tổ chức xã hội dân sự vì lợi ích nhân dân. IBC đại diện cho 100% các DN Brazil theo đuổi việc sử dụng amiang trắng an toàn, đóng góp vào việc phổ biến, mở rộng mô hình bền vững của Brazil về khai thác sợi khoáng và công nghiệp hóa ngói lợp cùng các sản phẩm chất lượng khác.
Ban hành nhiều quy định, tiêu chuẩn bảo vệ người lao động Ông Marcondes Braga de Monaes cho biết: Từ những năm 80 của thế kỷ XX, việc sử dụng amiang trắng an toàn đã sớm được quy định chặt chẽ trong Luật Liên bang, Nghị định của Liên bang, tiêu chuẩn của Bộ Lao động, Công ước 162 của Tổ chức Lao động quốc tế và Thỏa ước quốc gia về sử dụng an toàn amiang trắng… Theo quy định về ngưỡng sử dụng an toàn amiang trắng của Luật Liên bang năm 1978, nồng độ sợi trong không khí là 4 sợi/ml. Tiêu chuẩn này được điều chỉnh trong Luật Liên bang năm 1991 là 2 sợi/ml. Trong khi đó, Thỏa ước quốc gia về sử dụng an toàn amiang trắng quy định ngưỡng nồng độ sợi trong không khí khắt khe hơn nhiều. Thỏa ước lần đầu tiên được ban hành vào năm 1989, quy định ngưỡng nồng độ bụi trong không khí là 1 sợi/ml. Sau đó, 2 năm/1lần, Thỏa ước được cập nhật và liên tục điều chỉnh ngưỡng. Từ năm 2007 đến nay, ngưỡng an toàn là 0,1 sợi/ml. Thỏa ước quốc gia về sử dụng an toàn amiang trắng cũng quy định rõ việc kiểm tra y tế định kỳ trong vòng 30 năm cho công nhân hiện tại và công nhân cũ tại mỏ khai thác amiang trắng và các nhà máy sử dụng amiang trắng. Trong trường hợp các công nhân này mắc bệnh liên quan đến amiang thì họ sẽ được hỗ trợ y tế suốt đời… Điều đáng nói là theo Thỏa ước, trong quá trình làm việc, công nhân có quyền yêu cầu đánh giá nồng độ bụi sợi trong không khí. Hàng ngày, đồng phục công nhân được thay và giặt bằng thiết bị khép kín, với áp lực âm. Công nhân sẽ không được rời nơi làm việc khi chưa thay đồng phục… Các Luật, Nghị định Liên bang và các quy định liên quan đến sử dụng an toàn amiang trắng tại Brazil cũng hướng dẫn các phương pháp, kỹ thuật, quá trình bảo đảm nơi làm việc an toàn, bảo vệ sức khỏe và tôn trọng môi trường. Theo đó, các nhà máy phải đầu tư công nghệ và áp dụng các thủ tục an toàn bắt buộc; phải cung cấp thông tin và nâng cao nhận thức cho công nhân về các rủi ro. Các nhà máy phải được giám sát y tế; thường xuyên thanh tra các trạm vận hành; phải đáp ứng quy trình kiểm chứng và được chứng nhận sử dụng amiang an toàn (PSQ) của Viện Amiang trắng Brazil.
|
| Sự bài bản trong quản lý, sử dụng an toàn và có kiểm soát amiang trắng của Brazil là những kinh nghiệm quý với Việt Nam bởi amiang trắng đang được sử dụng chủ yếu trong sản xuất tấm lợp fibro xi măng (AC). Cả nước hiện có 41 nhà máy sản xuất tấm lợp AC, với tổng sản lượng 106 triệu m2/năm và sử dụng hơn 5.000 lao động. Viện Khoa học Lao động và Xã hội cùng Hiệp hội Tấm lợp Việt Nam đang khởi động việc xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn sản xuất và sử dụng an toàn sản phẩm tấm lợp có chứa amiang trắng tại Việt Nam.
Amiang trắng không phải là thảm họa Chương trình sử dụng amiang trắng an toàn (PSQ) được Viện Amiang trắng Brazil (IBC) phát triển riêng hệ thống quản trị từ năm 2004. Nhiệm vụ của Chương trình là hướng dẫn sử dụng tương thích với các tiêu chuẩn, quy định hiện hành; đồng thời kiểm chứng, đánh giá nghề nghiệp và môi trường về sợi trong không khí. Chương trình được áp dụng tại mỏ khai thác, trong toàn ngành công nghiệp sản xuất xi măng amiang và vận tải. Để nhận được Giấy chứng nhận PSQ, các nhà máy phải đạt được 100% các yêu cầu. Chia sẻ về phương pháp đánh giá nghề nghiệp về sợi trong không khí, ông Marcondes Braga de Monaes cho biết: IBC đánh giá 2 năm/1lần, kiểm tra DN mà không báo trước. Người lao động được tham gia vào nhóm đánh giá với tư cách là kiểm chứng viên, bên cạnh trưởng nhóm là kiểm chứng viên độc lập và kiểm chứng viên của IBC. Việc phân tích đánh giá được thực hiện tại các phòng thí nghiệm có uy tín và được lưu trữ thông tin trong 30 năm. Kết quả đánh giá phải được công bố cho người lao động biết… Kết quả cho thấy, trong các năm từ 2007 đến 2014, đánh giá nghề nghiệp về nồng độ sợi trong không khí tại mỏ khai thác amiang trắng xấp xỉ ngưỡng 0,1 sợi/ml (phù hợp với tiêu chuẩn quy định trong Thỏa ước quốc gia về sử dụng an toàn amiang trắng và thấp hơn nhiều so với ngưỡng quy định trong Luật Liên bang). Kết quả đánh giá môi trường tại các nhà máy sản xuất xi măng amiang đều thấp hơn tiêu chuẩn 0,1 sợi/ml của Thỏa ước. Đơn cử năm 2014, đánh giá môi trường tại các nhà máy sản xuất xi măng amiang chỉ có 0,04 sợi/ml. Chương trình sử dụng amiang trắng an toàn (PSQ) của Viện amiang trắng Brazil cũng đã đánh giá môi trường tại TP Minacu, cách mỏ khai thác amiang trắng 3km. Kết quả cho thấy, nồng độ bụi sợi lớn nhất trong 15 năm qua là 0,00243 sợi/ml, thấp hơn rất nhiều so với ngưỡng an toàn quy định trong Thỏa ước quốc gia về sử dụng an toàn amiang trắng (0,1 sợi/ml). Đồng thời Chương trình sử dụng amiang trắng an toàn (PSQ) cũng đã đánh giá nồng độ bụi sợi trong các ngôi nhà sử dụng xi măng amiang từ 30 – 35 năm. Kết quả, nồng độ bụi sợi lớn nhất đo được là 0,0009 sợi/ml và không tìm thấy bằng chứng cho thấy người dân mắc bệnh có liên quan amiang trắng. Tuy nhiên, ông Marcondes Braga de Monaeso cũng cho biết, kết quả giám sát sức khỏe của Bộ An sinh xã hội Brazil trong các năm 2008-2013 cho thấy có 11 trường hợp được hỗ trợ thương tật do mắc bệnh liên quan đến amiang. Theo lý giải của ông Marcondes Braga de Monaeso, những trường hợp mắc bệnh nói trên đều có tiền sử liên quan đến việc sử dụng amiang màu thiếu các giải pháp bảo vệ an toàn, thiếu kiểm soát trong quá khứ. Trước đây, Brazil từng nhập khẩu amiang màu nhưng từ những năm 80 thế kỷ XX, Brazil dừng nhập khẩu amiang màu, chỉ khai thác và sử dụng amiang trắng trong sản xuất xi măng amiang. Với hơn 30 năm kinh nghiệm trong quản lý và sử dụng an toàn amiang trắng tại Brazil, ông Marcondes Braga de Monaeso kết luận: Amiang trắng không phải là thảm họa. |
