Cải tạo chung cư cũ quá chậm: Sửa quy định để gỡ khó
Từ năm 2007, công tác cải tạo chung cư cũ đã được Hà Nội quan tâm triển khai, song việc thực hiện vô cùng chậm chạp. Đến nay, mới có hơn 1% chung cư cũ được cải tạo, xây dựng lại. Vướng mắc liên quan đến quy định pháp luật đang là “nút thắt” khiến cải tạo chung cư gặp khó. Để tháo gỡ khó khăn, mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã giao Bộ Xây dựng nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Nghị định 101/2015/NĐ-CP ngày 20-10-2015 của Chính phủ về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ.
Thành phố Hà Nội có 1.579 chung cư cũ, nhưng đến nay mới có hơn 1% trong số này được cải tạo, xây dựng lại. Trong ảnh: Chung cư E6 Quỳnh Mai (quận Hai Bà Trưng) được xây dựng từ những năm 1960, đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Ảnh: Công Hùng
Đâu là rào cản?
Theo Sở Xây dựng Hà Nội, trên địa bàn thành phố có 1.579 chung cư cũ, xây dựng trong giai đoạn 1960-1992, đến nay hầu hết đã hết niên hạn sử dụng. Trong quá trình sử dụng, do không được sửa chữa, bảo trì thường xuyên, các hộ dân lại tự cải tạo, cơi nới nên nhiều nhà đã xuống cấp nghiêm trọng.
Trước thực trạng trên và yêu cầu tái thiết nhằm cải thiện đời sống người dân, từ năm 2007, Sở Xây dựng Hà Nội đã tiến hành khảo sát, đánh giá chất lượng, phân loại hiện trạng được 940 nhà chung cư cũ theo 4 mức độ. Trong đó, đã thực hiện kiểm định 343 nhà, xác định 200 nhà cấp C (cần sửa chữa lớn để bảo đảm sử dụng bình thường); 6 nhà cấp D (phải sửa chữa lớn, ưu tiên làm ngay, có nguy cơ sập đổ). Tuy nhiên, đến nay mới có 16 nhà hoàn thành cải tạo, xây dựng mới, đưa vào sử dụng (chiếm hơn 1%); 12 nhà đang phá dỡ, triển khai xây dựng. Đặc biệt, trong số 6 chung cư cũ nguy hiểm cấp D, mới có 1 nhà (C1 Thành Công, quận Ba Đình) hoàn thành di dời người dân, phá dỡ và xây dựng mới.
Lý giải nguyên nhân, Trưởng phòng Phát triển đô thị (Sở Xây dựng Hà Nội) Bùi Tiến Thành cho biết: Khối lượng nhà chung cư cũ trên địa bàn thành phố lớn, trong khi ngân sách thành phố còn hạn hẹp nên để triển khai, thành phố đã huy động nguồn lực xã hội hóa, kêu gọi các doanh nghiệp tham gia. Tuy nhiên, các quy định của Luật Nhà ở năm 2014, Nghị định 101/2015/NĐ-CP đang là “nút thắt” lớn.
Cụ thể, trong tổng số 1.579 chung cư cũ trên địa bàn Hà Nội, có đến 969 nhà thuộc khu vực nội đô lịch sử, mà theo Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội, đây là khu vực hạn chế phát triển (về tầng cao, mật độ dân số…). Do đó, việc giải quyết bài toán cân đối tài chính cho nhà đầu tư, cải thiện diện tích ở cho người dân, không gia tăng dân số tại khu vực… gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, dẫn đến khó kêu gọi nhà đầu tư đáp ứng được các điều kiện của Nghị định 101/2015/NĐ-CP.
Ngoài ra, quy định phải có 100% chủ sở hữu đồng thuận đang là rào cản lớn khiến việc triển khai các quy định đầu tư kéo dài, thậm chí bế tắc. Điển hình như trường hợp thực hiện dự án cải tạo, xây dựng lại khu tập thể 3 tầng tại quận Hà Đông. “Các hộ đều muốn được cải tạo, xây dựng mới. Song qua nhiều lần làm việc, đến nay mới có gần 70% chủ sở hữu đồng ý với phương án đền bù. Nhiều hộ đang yêu cầu hệ số đền bù quá cao…”, Trưởng phòng Quản lý bất động sản (Công ty cổ phần Đầu tư và xây dựng Xuân Mai) Lại Tuấn Ngọc chia sẻ.
Cần gỡ “nút thắt”
Chung cư C8 Giảng Võ (quận Ba Đình) được xác định là nhà nguy hiểm cấp D, song đến nay nhiều hộ dân vẫn chưa đồng thuận di dời để thực hiện cải tạo, xây dựng lại. Ảnh: Cẩm Nam
Để tháo gỡ khó khăn, từ cuối năm 2016, UBND thành phố Hà Nội đã giao 19 nhà đầu tư nghiên cứu lập quy hoạch, cải tạo 30 khu chung cư cũ trên địa bàn. Theo Trưởng phòng Kế hoạch – Tổng hợp (Sở Quy hoạch – Kiến trúc Hà Nội) Trần Quang Tuyên, đến nay, 2 khu chung cư cũ đã được phê duyệt quy hoạch tổng mặt bằng; 3 khu đang triển khai lập quy hoạch theo nhiệm vụ quy hoạch được duyệt; 19 khu đã báo cáo UBND thành phố Hà Nội ý tưởng quy hoạch…
Bên cạnh đó, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Chí Dũng thông tin, thành phố cũng đã xây dựng Đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ trên địa bàn thành phố, trong đó đề xuất một số cơ chế chính sách cần tháo gỡ. Đáng chú ý, để giải quyết tình trạng chỉ một vài hộ dân không đồng ý dẫn đến dự án ách tắc, thành phố kiến nghị cho phép quy định tỷ lệ từ 70% chủ sở hữu, chủ sử dụng nhà chung cư (không phải cấp D) thống nhất là được thực hiện phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại.
Thành phố cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép UBND thành phố được chủ động điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch, bảo đảm phù hợp với Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đã được duyệt, phù hợp với thực tế từng dự án, khả năng đáp ứng của hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Hà Nội cũng đề xuất cụ thể về cơ chế bồi thường, hỗ trợ tái định cư… “Ngày 4-9-2020, Bộ đã tổ chức hội nghị góp ý Đề án cải tạo, xây dựng mới nhà chung cư cũ trên địa bàn thành phố Hà Nội, qua đó cùng UBND thành phố lấy ý kiến các bộ, ngành trung ương, sở, ngành của thành phố, đại diện UBND các quận, nhà đầu tư…”, ông Nguyễn Chí Dũng cho hay.
Nhìn nhận rõ những vướng mắc của công tác cải tạo chung cư cũ trên địa bàn Hà Nội nói riêng, các đô thị lớn trên cả nước nói chung, tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản tổ chức ngày 3-9-2020, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng – Trưởng ban Chỉ đạo đã giao Bộ Xây dựng chủ trì nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định 101/2015/NĐ-CP để trình các cấp có thẩm quyền xem xét, ban hành. Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Bộ Xây dựng đang tích cực hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan.
Với sự vào cuộc tích cực của các bộ, ngành và thành phố, hy vọng rằng, những “nút thắt” trong công tác cải tạo, xây dựng mới nhà chung cư cũ sẽ sớm được tháo gỡ.
Dạ Khánh/Hà Nội mới
