Không cấp phép xây dựng: Cần thời gian, lộ trình

Phường Tân Quy (quận 7) là địa phương đầu tiên được UBND TPHCM đồng ý giao cho UBND quận 7 nghiên cứu thí điểm thực hiện không cấp phép xây dựng (CPXD) đối với nhà ở riêng lẻ. Theo đó, công dân chỉ cần hoàn thiện hồ sơ, đăng ký xây dựng dựa trên những chỉ tiêu quy hoạch, quy chế quản lý kiến trúc quy hoạch hoặc thiết kế đô thị đã công bố. Đây cũng được xem là một giải pháp nhằm giảm tình trạng vi phạm xây dựng như hiện nay.

Từ 30 ngày còn 3 ngày

Lâu nay, việc xin CPXD đối với khu dân cư hiện hữu bị phản ánh là nhiêu khê, phức tạp bởi phải qua 6 bước. Đầu tiên, người dân phải lập bản vẽ nội nghiệp (ranh, mốc, tọa độ), sau đó vẽ bản vẽ kỹ thuật căn nhà (mặt dựng, chiều ngang, chiều cao), hồ sơ xin CPXD nộp vào một cửa của phòng quản lý đô thị, từ đây phòng quản lý đô thị sẽ đi kiểm tra thực tế khu đất về chiều cao, khoảng lùi có đúng trong bản vẽ kỹ thuật và bản vẽ nội nghiệp hay không. Nếu đúng, theo quy định khoảng 21 ngày sau, phòng quản lý đô thị sẽ CPXD. Tuy nhiên, thông thường 1 tháng sau sẽ có CPXD, trong đó quy định cụ thể với chiều cao, khoảng lùi theo quy hoạch 1/2.000. Đáng nói là bản vẽ được duyệt trong GPXD không sử dụng được trong thi công. Phần lớn chủ nhà đều chỉ dùng bản vẽ thiết kế thi công.

Sau 2 năm thí điểm, UBND quận 7 cho biết quận có thuận lợi là phần lớn địa bàn đã có quy hoạch chi tiết 1/500. Vì thế, đây là một chủ trương phù hợp với tiến trình cải cách thủ tục hành chính, nhất là trong lĩnh vực CPXD, một lĩnh vực còn nhiều bất cập. Người dân đón nhận với thái độ vui mừng vì đã giảm thiểu thời gian lui tới làm thủ tục hành chính, hạn chế các nhũng nhiễu không đáng có. Cụ thể, khi xây nhà, người dân chỉ cần truy cập vào bản đồ quy hoạch trực tuyến của quận, nắm bắt được số tầng được phép xây, diện tích sàn xây dựng… Sau đó, nộp một bản vẽ thể hiện mặt cắt, mặt đứng công trình là đủ. Ngoài ra, thời gian giải quyết cũng được rút ngắn còn 3 ngày khi nộp trực tuyến qua mạng internet.

Phường Tân Quy, quận 7, TPHCM thí điểm việc không cấp phép xây dựng

Thủ tục cần cải tiến đơn giản

Đánh giá về thí điểm này, Sở Xây dựng TPHCM cho rằng nếu chủ trương này được áp dụng rộng rãi sẽ tạo thuận lợi rất lớn cho người dân TPHCM. Tuy nhiên, theo Luật Xây dựng, điều kiện CPXD cho nhà ở riêng lẻ phải phù hợp quy hoạch chi tiết xây dựng, tức quy hoạch 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Ngoài ra, xem xét đất có ranh giới ổn định, không tranh chấp, có đầy đủ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Hiện nay tại TPHCM, chỉ số ít khu dân cư được quy hoạch chi tiết 1/500, vì vậy việc nhân rộng toàn TP cần thêm thời gian, lộ trình từng bước, chuẩn bị kỹ càng về nguồn lực. Hơn nữa, phải xem xét các yếu tố quản lý khâu hậu kiểm bởi tình trạng xây dựng không phép, sai phép vẫn đang diễn ra mỗi ngày.

Bên cạnh đó, theo ông Lê Hòa Bình, Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM, quá trình triển khai thí điểm nhận thấy còn những hạn chế. Đó là thành phần bản vẽ thiết kế đề nghị cấp GPXD, tính pháp lý các file dữ liệu bản vẽ chưa được quy định cụ thể trên môi trường mạng. Từ việc thí điểm ở quận 7 và các ý kiến đóng góp của người dân cho thấy cần phải cải tiến lại nội dung của CPXD theo hướng đơn giản hóa. Sở Xây dựng TPHCM vừa đề xuất mẫu bản vẽ sơ đồ để CPXD đối với nhà ở riêng lẻ qua mạng internet. Từ đó, người dân có thể sử dụng một bản vẽ cho 2 thủ tục CPXD và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở; tạo ra các tiện ích để hỗ trợ tốt cho người dân trong quá trình thực hiện các thủ tục hành chính. Ngoài ra, giảm tỉ lệ hồ sơ bị trả về để bổ sung, chỉnh sửa…

Ông Lê Hòa Bình cũng lưu ý việc áp dụng mẫu bản vẽ mới theo hướng giảm bớt các chi tiết lại không đúng theo Luật Xây dựng 2014. Vì vậy, trước khi áp dụng, Sở Xây dựng TP đã kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét, có ý kiến chấp thuận chủ trương triển khai thực hiện mẫu bản vẽ đã đề xuất nhằm góp phần cải cách thủ tục hành chính gắn với các giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin, tạo sự đột phá trong hoàn thiện cơ sở dữ liệu, chuẩn hóa quy trình và minh bạch, công khai; rút ngắn thời gian giải quyết, giảm thành phần hồ sơ, tiết kiệm chi phí khi làm thủ tục.

Theo kiến trúc sư Trần Vĩnh Nam (hiện đang công tác tại Singapore), nhiều quốc gia trên thế giới đã không còn áp dụng việc xin CPXD. Các tuyến đường đều được một công ty thiết kế lên bản vẽ sẵn, với khoảng lùi, chiều cao. Nếu công trình xây dựng không tuân thủ theo, không những chủ nhà mà cả kiến trúc sư, đơn vị thi công cũng bị phạt.

7 tháng, 460 công trình vi phạm

Thanh tra Sở Xây dựng TPHCM cho biết trong 7 tháng qua, TP có hơn 460 công trình vi phạm trật tự xây dựng, trong đó, sai phép 189 trường hợp – chiếm 40% tổng số vụ vi phạm, không phép 274 vụ – chiếm 60%.

So với năm 2019, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng đã giảm đáng kể. Trung bình mỗi ngày có 2,1 vụ vi phạm. 10 quận, huyện không đạt chỉ tiêu giảm tỉ lệ vi phạm xây dựng không phép, sai phép là: quận 1, 3, 5, 10, 11, Tân Bình, Tân Phú và huyện Cần Giờ, Nhà Bè, Bình Chánh.

Lê Phong/Người lao động