Ưu đãi với gạch không nung: có chính sách, chưa thực thi

Công suất sản xuất gạch không nung của các nhà máy ở Việt Nam hiện nay đạt hai triệu mét khối/năm, nhưng tiêu thụ trong nước chỉ dừng ở mức 500 – 600 ngàn mét khối/năm. Nhiều doanh nghiệp sản xuất gạch không nung phải tìm cách xuất khẩu, hoặc giảm công suất.

Gạch không nung đang bị đối xử như các loại vật liệu nung. Ảnh: TL

Ông Trần Văn Huynh, Chủ tịch Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, nói với TBKTSG Online hôm nay, 25-5, rằng các chính sách khuyến khích sử dụng loại gạch này không được thực thi khiến cho sản phẩm khó cạnh tranh.

Một trong những nguyên nhân làm cho gạch không nung chưa được phổ biến, theo ông Huynh, là giá thành cao do chưa có được sự hỗ trợ của nhà nước.

Gạch không nung ở Việt Nam đang bị đối xử như các loại vật liệu nung khác, cho dù cuối năm 2012, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư 09 về quy định sử dụng vật liệu xây dựng không nung trong các công trình xây dựng, có hiệu lực từ đầu năm 2013.

Theo thông tư, các công trình xây dựng được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước bắt buộc phải sử dụng vật liệu xây không nung theo lộ trình: tại các đô thị loại ba trở lên phải sử dụng 100% vật liệu xây không nung. Các khu vực còn lại phải sử dụng tối thiểu 50% vật liệu xây không nung đến hết năm 2015 và sau năm 2015 phải sử dụng 100%.

Những công trình xây dựng từ 9 tầng trở lên không phân biệt nguồn vốn đến hết năm 2015 phải sử dụng tối thiểu 30% vật liệu xây dựng không nung loại nhẹ và sau năm 2015 phải sử dụng tối thiểu 50%.

Tuy nhiên, theo ông Huỳnh, thông tư này chưa bao giờ được áp dụng triệt để, đa số các công trình xây dựng nằm trong diện bắt buộc sử dụng vật liệu không nung vẫn không tuân thủ nhưng chưa có đơn vị nào bị xử phạt.

Hiện nay Việt Nam đã có ban chỉ đạo dự án “Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung ở Việt Nam” do ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, làm trưởng ban. Ban này còn có các thành viên từ Bộ Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, Ngân hàng Công thương Việt Nam.

Mục tiêu của dự án là nhằm giảm tỷ lệ sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đất màu để sản xuất vật liệu xây dựng nung, tăng cường sản xuất vật liệu xây dựng không nung.

Dự án gồm bốn hợp phần: hỗ trợ chính sách đối với việc phát triển công nghệ; xây dựng năng lực kỹ thuật để ứng dụng, vận hành sản xuất và sử dụng sản phẩm; hỗ trợ tài chính bền vững cho việc ứng dụng công nghệ; trình diễn công nghệ sản xuất và đầu tư nhân rộng.

Dự án này được triển khai trong vòng 5 năm, từ tháng 11-2014  đến tháng 11-2019. Số vốn đầu tư cho dự án gần 39 triệu đô đô la Mỹ từ Quỹ Môi trường toàn cầu, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Bộ KH&CN, Bộ Xây dựng, và Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia.

Nhận định về dự án này, ông Huynh cho rằng có được một dự án như thế là tốt, nhưng điều quan trọng nhất để gạch không nung phổ biến được ở Việt Nam hiện nay là cần thực thi nghiêm các chính sách nhà nước đã ban hành, trrong đó có chính sách ưu đãi cho gạch không nung để có giá thấp hơn, kích thích thị trường gạch không nung phát triển.

Theo TBKTSG