Giao thông công cộng hướng tới phát triển đô thị xanh, bền vững
Ngày 21/10, Hội thảo quốc tế về giao thông công cộng (GTCC) hướng tới phát triển đô thị xanh bền vững được tổ chức tại Hà Nội. Hội thảo do Cục Hạ tầng Kỹ thuật (Bộ Xây dựng) phối hợp với Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam và Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) tổ chức.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phan Thị Mỹ Linh đánh giá, sự tăng nhanh về số lượng đô thị và dân số chưa tương xứng với chất lượng. Nhiều đô thị đang phải đối mặt với những vấn đề ô nhiễm môi trường như không khí, nguồn nước, thiếu không gian xanh.
Thứ trưởng Phan Thị Mỹ Linh phát biểu khai mạc hội thảo.
Thời gian qua, Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng triển khai rà soát điều chỉnh Quy hoạch vùng Thủ đô Hà Nội và TP HCM. Đây là những nơi có tốc độ đô thị hóa, mật độ dân số cao, đã tác động rất lớn đến GTCC. Tình trạng ùn tắc giao thông vẫn xảy ra thường xuyên nhưng chưa có giải pháp hữu hiệu để khắc phục do quy hoạch thiếu đồng bộ, thiếu tính kết nối, chưa đáp ứng được yêu cầu.
Hội thảo là dịp để các nhà quản lý, khoa học, chuyên gia trao đổi chia sẻ kinh nghiệm, đánh giá và tìm ra mô hình phát triển phù hợp với tình hình của đô thị Việt Nam hiện nay, qua đó đề ra giải pháp phát triển hệ thống GTCC, hướng tới phát triển đô thị Việt Nam xanh và bền vững.
Đại diện Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng, các đô thị, thành phố phát triển mạnh mẽ đều có động lực rất lớn, là trung tâm thúc đẩy phát triển kinh tế, các hoạt động đổi mới, đa dạng hóa kiến trúc, thu hút nhân tài, nguồn vốn đầu tư… Đây là điểm nhấn của đô thị nhưng cũng là thách thức không nhỏ đối với các cán bộ quản lý đô thị vì kéo theo sự phát triển thì sẽ phát sinh những vấn đề như ô nhiễm không khí, tắc nghẽn giao thông,… gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thành phố.
Tại một số thành phố lớn của Việt Nam như Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng, Cần Thơ,… thì vấn đề quản lý hệ thống GTCC là một thách thức đối với giao thông đô thị. Vì vậy, các thành phố, đô thị cần tập trung xây dựng mạng lưới GTCC tin cậy, bền vững; xây dựng cơ sở thể chế liên quan đến quy hoạch, sử dụng đất, quy hoạch giao thông phải có sự đồng bộ, thống nhất; học hỏi kinh nghiệm thành công cũng như thất bại của đô thị các nước trên thế giới để rút ra bài học cho đô thị Việt Nam trong tương lai.
Theo Cục trưởng Cục Hạ tầng Kỹ thuật Nguyễn Hồng Tiến, giao thông đóng vai trò quan trọng trong phát triển đô thị và có ý nghĩa đặc biệt trong xây dựng đô thị theo hướng xanh và bền vững. GTCC là bộ phận cấu thành của hệ thống giao thông vận tải đô thị. Chiến lược Phát triển giao thông vận tài của Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030 cũng đặt ra yêu cầu cơ bản về phát triển GTCC. Mục tiêu đặt ra là nhanh chóng phát triển phương thức vận tải nhanh, khối lượng lớn đối với các đô thị lớn; đảm bảo tỷ lệ đảm nhận vận tải hành khách công cộng từ 25 – 30% đến năm 2020; phát triển vận tải ở các đô thị theo hướng sử dụng vận tải công cộng là chính, đảm bảo hiện đại – an toàn – tiện lợi; đồng thời kiểm soát gia tăng phương tiện cá nhân…
Toàn cảnh hội thảo.
Bàn về vai trò và các chính sách phát triển GTCC tại các đô thị của Việt Nam hướng tới phát triển đô thị xanh, bền vững, ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia nhận xét, hệ thống vận tải hành khách công cộng của các thành phố tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, nhất là quy hoạch mạng lưới này mang tính bị động, “đuổi” theo sau phát triển của đô thị và hạ tầng giao thông. Đặc biệt, cơ sở hạ tầng phục vụ xe buýt thiếu về quy mô, yếu về chất lượng, tiêu chuẩn thấp và ngày càng xuống cấp khiến dịch vụ xe buýt bộc lộ nhiều bất cập như quá tải trong giờ cao điểm. Có những xe buýt 80 chỗ nhưng “chất” tới hơn 170 hành khách. Bởi vậy, nếu không có giải pháp toàn diện và thiếu quyết liệt trong tổ chức thực hiện hệ thống vận tải công cộng tại các đô thị thì Việt Nam sẽ tiếp tục lún sâu vào phụ thuộc phương tiện cơ giới cá nhân, khiến ùn tắc và tại nạn gia tăng, cùng với đó là ô nhiễm môi trường trầm trọng.
Ông Choi Hyung-Wook, Giám đốc Ban Quy hoạch giao thông, cơ quan kiểm soát xây dựng đô thị quốc gia (NAACC) Hàn Quốc đã chia sẻ về các chính sách giao thông đô thị bền vững tại thành phố Hành chính Quốc gia Hàn Quốc. Theo đó, các tuyến xe buýt được thiết kế theo định hướng sử dụng ô tô. Quy hoạch giao thông kiểu đa phương thức với mục tiêu rõ ràng như: dưới 30% sử dụng xe hơi để quản lý hiệu quả theo nhu cầu vận tải; 40% phương tiện vận tải công cộng nhanh và xe buýt; 30% dành cho xe đạp và người đi bộ. Chuyên gia này cho rằng cần xây dựng phương tiện vận tải công cộng nhanh như một dự án gói gọn mọi cấu phần.
Bên cạnh đó, các đại biểu dự hội thảo cũng đã được nghe các nhà khoa học, quy hoạch, các chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm và trao đổi một số vấn đề liên quan đến thúc đẩy phát triển GTCC tại các đô thị như giới thiệu dự án Xe buýt nhanh (BRT) tại TP HCM, Đà Nẵng; kinh nghiệm triển khai các dự án BRT tại TP Quảng Châu, Hàng Châu (Trung Quốc) và các thành phố của Ấn Độ.
