Ngày Kiến trúc Việt Nam (27/4/1948 – 27/4/2016)

(Tạp chí Kiến trúc Việt Nam) – Ngày 27/4/1948,  khi cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc đang diễn ra khốc liệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trương tập hợp số KTS Việt Nam được đào tạo tại trường Mỹ thuật Đông Dương trước Cách mạng Tháng Tám, đang làm việc phân tán tại nhiều nơi ở vùng tự do và chiến khu Việt Bắc, để thành lập tổ chức đầu tiên của giới KTS Việt Nam.

Hội nghị diễn ra  tại Thản Sơn, Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Yên (cũ ), với sự có mặt của các KTS tiêu biểu: Nguyễn Cao Luyện, Hoàng Như Tiếp, Trần Hữu Tiềm, Đoàn Văn Minh, Nguyễn Ngọc Chân… tiến hành Hội nghị đã vinh dự được Bác Hồ gửi thư động viên và căn dặn. Gần 70 năm qua, nhiều thế hệ  KTS Việt Nam đã có nhiều đóng góp vào sự nghiệp xây dựng đất nước – đó cũng là công việc tiếp nối những thành tựu của hàng ngàn năm  lịch sử xây dựng  và bảo vệ đất nước của dân tộc Việt Nam, nơi biết bao con người tài năng, những bậc thầy kiến trúc Việt Nam đã để lại những  công trình kiến trúc tuyệt mỹ, đem lại niềm tự hào cho đất nước.

Tháp Phổ Minh (Nam Định)

Thứ nhất là công trình Tháp Phổ Minh cao khoảng 17 m, gồm 14 tầng. Nền tháp và tầng thứ nhất xây bằng đá, những tầng còn lại phía trên xây bằng gạch… Tầng tháp thứ nhất đặt trên bệ đá, có hai lớp cánh sen đỡ lấy tháp hình vuông, mỗi cạnh rộng hơn 5 m. Bệ và tầng thứ nhất có những hình chạm nông trên mặt đá như hoa lá, sóng nước, mây cuốn, đặc trưng cho phong cách trang trí thời nhà Trần. Mặt ngoài những viên gạch các tầng trên được trang trí hình rồng.

Dựng năm 1305, trải qua hơn 7 thế kỷ, ngôi Tháp không chỉ là một công trình kiến trúc, mà còn là hình ảnh tiêu biểu của một giai  đoạn hào hùng bậc nhất  trong lịch sử Việt Nam… Nhiều thế hệ KTS Việt nam đã đến đây vẽ ghi và cảm nhận ý nghĩa sâu xa trong quá trình tu nghiệp, rèn giũa chuyên môn của mình. Mỗi khi chiêm bái nơi đây, hẳn các Kiến trúc sư luôn đặt câu hỏi: nằm trong quần thể các công trình kiến trúc dành cho Vương tôn quý tộc  nhà Trần – triều đại đã  làm nên những chiến công vĩ đại nhường ấy mà sao lưu lại những dấu ấn  khiêm nhường  đến vậy? Tại sao với quy mô xinh xắn như vậy mà tạo nên niềm tự hào lớn lao đến vậy? Những đường nét, hình khối  uyển chuyển tinh tế, bằng cách nào để  tạo ra sự bứt phá với những khuôn mẫu Ấn Độ hay Trung Hoa – vốn dày đặc những công trình tương tự ?

Mặt trước Thánh đường Phú Nhai

Công trình thứ hai là Thánh đường Phú Nhai, khởi xây từ TK19, trải qua bao thử thách, Thánh đường đã từng đổ vỡ xây lại tới 4 lần, nhưng nay đứng đó cao cao 30 mét. Hai tháp chuông cao 44 mét dài 80 mét, rộng 27 mét. Nhà thờ mang  phong cách kiến trúc Gothic – phương Tây nhưng trên cao, tại những vị trí trang trọng là những dòng chữ tượng hình phương Đông  ghi lại những lời ngợi ca sự mầu nhiệm của lòng khoan dung.

Giữa một vùng thuần nông ven biển, công trình vươn lên trời xanh thật lộng lẫy và kích thước đáng ngưỡng mộ. Theo lời kể cha xứ : nhà thờ có thiết kế  nhập khẩu nhưng xây lên bởi những người thợ tài hoa Việt Nam, với chi phí vô cùng tiết kiệm và phương pháp tài tình. Sử dụng rất ít sắt thép, bê tông; xây cao đến đâu, đắp cát tới đó để làm đường vận chuyển vật liệu, giá đỡ các vòm trần, đây cũng là giải pháp làm chặt nền móng, vì vậy Thánh đường rất cao, rất nặng nhưng nền móng rất đơn giản và chi phí thấp nhất mà công trình vẫn bền vững kỳ lạ.

Nhân ngày Kiến trúc Việt Nam lại nhớ tới thư Bác Hồ gửi Hội nghị Kiến trúc sư ngày 27/4/1948, có đoạn: “…Chúng ta phải tùy hoàn cảnh mà xây dựng ngay trong khi kháng chiến và sau khi kháng chiến thành công. Tôi mong Hội nghị sẽ đi tới những kế hoạch thiết thực với tình thế hiện tại  và những chương trình kiến thiết hợp với tương lai, kế hoạch và chương trình đúng tinh thần Đời sống mới. Tôi lại mong Hội nghị chú trọng đặc biệt tới vấn đề nhà ở thôn quê, tìm ra những kiểu nhà giản dị và cao ráo, sáng sủa và rẻ tiền”. 

Đền Trần – Nơi đất lành chim đậu

Hàng năm Hội KTS Hà Nội , CLB KTS Thăng Long và Tràng An đều tổ chức các cuộc tham quan kiến trúc. Năm 2016 chuyến đi về Thành Nam với 2 công trình tiêu biểu

Phía sau cánh cổng Đền Trần

Trên cao , ông Nghê rất nghiêm trang trên đỉnh trụ biểu – một tác phẩm điêu khắc  rất sinh động

Nghê trên Trụ Biểu đền thờ gia tộc Trần Liễu

Chụp đèn Led với hình thức và vị trí không thích hợp bên cạnh một chi tiết kiến trúc truyền thống

KTS Lê Văn Lân – phó chủ tịch Hội KTS Hà Nội đã dành nhiều tâm huyết cho các sinh hoạt thường niên “Tham quan Kiến trúc “ của Hội KTS Hà Nội trong gần 30 năm qua

Các KTS Hà Nội tổ chức lễ kỷ niệm ngày Kiến trúc VN tại Nam Định

Bên trong Vương cung Thánh đường Phú Nhai, cha xứ đang trao đổi với các KTS về lịch sử xây dựng Thánh đường

Tristan Morel – là một nhà Quy hoạch , làm việc tại IMV Hà Nội , cũng là KTS tham gia các hoạt động  tình nguyện với KTS Hà Nội đang trao đổi với đồng nghiệp VN về chuyên đề “ Thành phố lớn/Thành phố nhỏ tại VN”

KTS Trần Huy Ánh