13/07/2017

Shigeru Ban – Kiến trúc sư tài ba của Nhật Bản

KTS Shigeru Ban sinh tại Tokyo, Nhật Bản. Ông nổi tiếng thế giới bởi các sáng tạo với giấy và các ống bằng bìa các-tông như một vật liệu xây dựng, là kiến trúc sư đầu tiên ở Nhật Bản xây dựng một tòa nhà chủ yếu bằng giấy.

Sử dụng những vật liệu không bình thường trong xây dựng như giấy, KTS Shigeru Ban đã mở rộng và định nghĩa lại giới hạn về vật liệu mới trong kiến trúc hiện đại. Ông đã tạo ra một biểu tượng mới của kiến trúc tối giản.

Năm 1977-1980, KTS Shigeru Ban học kiến trúc tại Học viện Kiến trúc Nam California (Mỹ), sau đó theo học trường kiến trúc Cooper Union. Năm 1982-1983, ông bắt đầu sự nghiệp tại xưởng kiến trúc của KTS Arata Isozaki. Năm 1985, ông thành lập văn phòng kiến trúc của riêng mình tại Tokyo. Hiện tại, ông có thêm 2 văn phòng thiết kế đặt tại New York và Paris.


Shigeru Ban là một kiến trúc sư tài ba của Nhật Bản.

KTS Shigeru Ban là một kiến trúc sư bậc thầy về sự sáng tạo. KTS Shigeru Ban từng thiết kế nhiều thể loại công trình như nhà ở, bảo tàng, triển lãm, hội nghị, nhà hát, văn phòng… Con đường thiết kế ông theo đuổi là kiến trúc bền vững và cấu trúc vật liệu. Trong 20 qua, ông đã thiết kế nhiều công trình, từ quy mô lớn và chất lượng cao đến xây dựng các không gian sống cho những vùng bị tàn phá do thiên tai…

KTS Shigeru Ban là một kiến trúc sư thiết kế theo hướng sinh thái. Các công trình của ông đều có chi phí xây dựng thấp, vật liệu dễ tìm và có thể tái sử dụng. Trong nhiều thiết kế kiến trúc, ông không tạo nên bất cứ thứ gì mới mẻ mà chỉ sử dụng các chất liệu có sẵn theo một cách khác hẳn. Đó là kết quả của quá trình nghiên cứu cách sử dụng vật liệu tự nhiên và tái chế như tre, gỗ, vải, vật liệu tổng hợp, nhựa tái chế và đặc biệt là giấy và bìa các-tông, dễ kiếm ở mọi nơi, dễ vận chuyển, chống lửa và chống nước.

KTS Shigeru Ban phát triển kiến trúc theo hướng mở với các kiến thức liên ngành, không chỉ sáng tạo các công trình, không gian mới mà còn kết hợp hài hòa giữa nhu cầu, kính tế, tính bản địa và văn hóa.

Khi trận động đất tàn phá thị trấn Onagawa của Nhật Bản (năm 2011), Shigeru Ban đã nhanh chóng thiết kế và lắp đặt những ngôi nhà ở tạm cứu trợ thiên tai được xây dựng từ các ống bìa giấy và các container. Nhà tạm Onagawa tại Nhật Bản có thiết kế gọn nhẹ, giá cả phải chăng, dễ làm sạch sẽ đã cung cấp sự cứu trợ kịp thời đến các nạn nhân động đất, đồng thời nâng cao tinh thần nhân văn trong thiết kế này.


Những ngôi nhà ở tạm cứu trợ thiên tai được xây dựng từ các ống bìa giấy và các container ở thị trấn Onagawa.

Biệt thự tại Sengokubara ở Kanagawa, Nhật Bản là một ngôi nhà bằng gỗ nhỏ, gọn bao quanh một sân hình giọt nước. Cũng giống như trong các công trình kiến trúc khác của mình, Shigeru Ban đã tạo ra một quá trình liền mạch giữa các không gian nội thất và bên ngoài.


Biệt thự Sengokubara in Kanagawa, một công trình do KTS Shigeru Ban thiết kế.

Sau khi trận động đất lớn Hanshin (năm 1995) phá hủy nhà thờ Takatori tại Kobe, Shigeru Ban đã thiết kế một nhà thờ giấy. Mười năm sau, nhà thờ giấy này được trao tặng lại cho một cộng đồng Công giáo tại Đài Loan.

Một công trình kiến trúc nổi bật khác của Shigeru Ban là nhà thờ Christchurch Cathedral tại New Zealand. Đây là công trình được xây dựng bằng 98 ống bìa các tông với những cửa sổ bằng kính tam giác màu sắc sặc sỡ để dành tặng cho cộng đồng gặp thảm họa sau trận động đất tàn khốc trong năm 2011. Công trình có sức chứa lên tới 700 người và có tuổi thọ khoảng 50 năm.

Công trình gây ấn tượng khác của ông là Trung tâm Pompidou-Metz tại Pháp. Các đường cong của Trung tâm Pompidou-Metz là một phần mở rộng của trung tâm nghệ thuật Pompidou của Paris. Shigeru Ban đã lấy cảm hứng từ cấu trúc uốn lượn hình thoi của một chiếc mũ cổ Trung Quốc để tạo ra cấu trúc mái uốn lượn mềm mại và tạo ra sự độc đáo của công trình.

Trong một cuộc triển lãm về sức mạnh của cấu trúc các-tông, Shigeru Ban đã chứng tỏ điều đó qua việc chuyển đổi các ống các tông và tái chế hỗn hợp giấy – nhựa làm vật liệu cho một cây cầu bắc qua sông Gardon ở miền Nam nước Pháp. Đó là kiệt tác được tạo ra từ 281 ống các-tông, đủ mạnh để cho 20 người đi trên cầu cùng một lúc.

Tài liệu tham khảo: Japan Famour Architects

Hạ Ly/BXD