Giải pháp thiết kế kiến trúc bệnh viện hiện đại

Ngày 8-7, tại Hà Nội, Tạp chí Kiến trúc (Hội Kiến trúc sư Việt Nam) phối hợp Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tổ chức Hội thảo giải pháp thiết kế kiến trúc bệnh viện hiện đại và trao giải Cuộc thi thiết kế ý tưởng kiến trúc bệnh viện dã chiến. Chương trình được tổ chức với sự bảo trợ của Hội Kiến trúc sư Việt Nam và Bộ Y tế. 

Thứ trưởng Bộ y tế Trương Quốc Cường khai mạc sự kiện: “Cảm ơn sự đóng góp của các Kiến trúc sư, đã dành sự quan tâm đặc biệt đối với ngành y tế, tạo điều kiện cho đội ngũ y bác sỹ thực hiện tốt công việc của mình”.

Ở Việt Nam hiện nay, số lượng bệnh viện được đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo đang ngày càng gia tăng, rất nhiều công trình bệnh viện do các KTS Việt Nam thiết kế được xã hội đánh giá cao, vừa cập nhật được những tiêu chí xanh – tiết kiệm năng lượng của kiến trúc hiện đại, đồng thời cũng đáp ứng những tiêu chuẩn chăm sóc sức khoẻ đặc thù của hệ thống y tế Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng là những công trình kiến trúc bệnh viện tiêu biểu thì vẫn tồn tại những bất cập do hệ thống lý luận chưa hoàn chỉnh; điều kiện kinh tế tài chính còn hạn chế và đặc biệt là sự “non yếu” về công nghệ đặc thù.

Lần đầu tiên, tại hội thảo này, giới Bác sĩ, quản lý dự án và các KTS sẽ cùng đàm luận những vấn đề từ lý thuyết đến thực tiễn trong thiết kế, quản lý dự án và quản lý vận hành các bệnh viện hiện đại; chủ động đề xuất những giải pháp cả về kiến trúc, công nghệ, vật liệu nhằm đáp ứng được các yêu cầu của công nghệ y tế cả về khám và điều trị bệnh hiện đại – Hướng tới đảm bảo vận hành bệnh viện một cách thích dụng, an toàn và bền vững.

Đại biểu tham dự Hội thảo

GS.TS Mai Hồng Bàng – Giám đốc Bệnh viện Trung ương quân đội 108 chia sẻ về bệnh viện, nơi diễn ra sự kiện: “Bệnh viện 108 có lẽ là một công trình tiêu biểu về bệnh viện hiện đại. Trước đây, bệnh viện 108 là bệnh viện trung ương quân đội Pháp. Sau giải phóng miền Nam, bệnh viện 108 được xây dựng do các KTS người Nga, nhưng vẫn có khá cục mịch. Vì vậy, sau 40 năm xây dựng, bệnh viện được sự quan tâm của nhà nước, đã xây dựng lại theo xu hướng các bệnh viện quốc tế, chất lượng y tế cũng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh của người dân.” Ngoài ra, ông cũng chia sẻ về tiêu chí khi lựa chọn phương án thiết kế Bệnh viện 108: “Với quan điểm thiết kế hiện đại, phải lấy bệnh nhân là trung tâm, y bác sỹ là người vận hành, vậy nên, thiết kế bệnh viện không chỉ hài hoà về không gian mà cần phù hợp với công năng và đáp ứng công nghệ y tế.”

GS.TS Mai Hồng Bàng – Giám đốc Bệnh viện trung ương 108 phát chia sẻ kinh nghiệm xây dựng bệnh viện 108

Giải pháp thiết kế kiến trúc bệnh viện hiện đại

KTS Phan Đăng Sơn – Tổng biên tập Tạp chí Kiến trúc chia sẻ tại hội thảo

Yếu tố văn hoá, tập quán sinh hoạt bản địa ảnh hưởng thế nào đến thiết kế bệnh viện? Đó là đề tài KTS Phan Đăng Sơn – Tổng biên tập Tạp chí Kiến trúc đem đến thảo luận tại Hội thảo. Theo ông, kiến trúc  bản địa, cần tập trung một số vấn đề:

1. Phong tục tập quán
2. Bản sắc văn hoá góp mặt trong tổ chức hình thái kiến trúc. Văn hoá, sẽ là chất xúc tác trong tất cả các công trình thiết bế, đặc biệt, khi chúng ta đang đi theo kiến trúc đương đại Việt Nam.
3. Vi khí hậu
4. Thiết kế quốc gia về tổ chức mô hình và phương thức quản lý vận hành.

Thiết kế bệnh viện, hướng tiếp cận từ góc độ vận hành

Trước đây, bệnh viện là nơi để người bệnh đến khi bị thương, hoặc bệnh tật. Nhưng ngày nay, bệnh viện đã không còn là nỗi sợ hãi, mà trở thành nên nghỉ ngơi, chăm sóc sức khoẻ của cả những người khoẻ mạnh. Chính vì vậy, góc độ vận hành là một trong những hướng tiếp cận quan trọng trong thiết kế bệnh viện hiện đại.

Thảo luận thiết kế bệnh viện – Hướng tiếp cận từ góc độ quản lý

TS. Lê Ngọc Thành– Giám đốc Bệnh viện E chia sẻ: “ Thiết kế bệnh viện, cần quan tâm đến các yếu tố thiết kế, nhưng để đáp ứng các yếu tố này, vốn đầu tư là yếu tố không thể thiếu. Khi có vốn đầu tư, chúng ta sẽ mời được những chuyên gia nước ngoài, chia sẻ tư vấn thêm kinh nghiệm, đê bệnh viện xây dựng lên, không còn “vừa xây đã cũ”.

Phạm Ngọc Thạch– Giám đốc Bệnh viện nhiệt đới trung ương cũng chia sẻ: “Xây dựng bệnh viện, cần đáp ứng không gian linh hoạt, đáp ứng các yêu cầu khi có các trường hợp khẩn cấp xảy ra, nhưng vẫn không lãng phí khi dịch bệnh qua đi.”

“Xây dựng bệnh viện, luôn có những chồng chéo trong thiết kế. Xây dựng bệnh viện, so với các công trình công cộng khác, luôn đơn giản hơn về hình thái thiết kế nhưng phức tạp hơn nhiều về công năng và tốn kém chi phí xây dựng. Tuy nhiên, trong xây dựng ở Việt Nam, các quy trình vận hành thiết kế, tiêu chuẩn, quy chuẩn, còn nhiều phức tạp, khó khăn, và bất cập, đặc biệt là các công trình y tế. Chính vì vậy, giới kiến trúc sư mong muốn, cần có sự phối kết hợp nhiều hơn giữa các bộ ban ngành với bộ xây dựng, để các quy chuẩn này, sẽ là công cụ hỗ trợ người thiết kế, chứ không phải là rào cản nữa.” – TS.KTS. Nguyễn Tất Thắng, Nghiên cứu viên cao cấp, Viện Kiến trúc quốc gia – Bộ Xây dựng.

Giải pháp thiết kế thích ứng bệnh viện hiện đại

“Theo kinh nghiệm thiết kế của tôi, công trình bệnh viện là công trình xây dựng phức tạp nhất nhưng lại có thời gian sử dụng ngắn nhất và cần thay đổi thiết kế thường xuyên nhất. Ở Việt Nam, bệnh viện vốn là công trình khoa học, nhưng chúng ta phải xây dựng theo hướng công nghiệp. Hiện nay, ở nước ta có nhiều bệnh viện xây dựng theo xu hướng resort, nhưng xu hướng này cũng đa dần trở nên cũ. Mới nhất hiện nay, là các bệnh viện phức hợp đa chức năng – khu đô thị sức khoẻ. Và có thể trong tương lai, chúng ta sẽ bắt đầu xu hướng các bệnh viện từ xa, để mọi người dân có thể được chăm sóc ngay tại nhà.” – TS Ngô Viết Nam Sơn.

Chia sẻ về giải pháp thiết kế, TS.KTS. Nguyễn Huy Khanh, Phó tổng giám đốc tổng công ty tư vấn xây dựng Việt Nam VNCC đã giới thiệu một số công trình bệnh viện do VNCC, và những vấn đề phát sinh khi thiết kế bệnh viện.

Các giải pháp thiết kế thích ứng bệnh viện hiện đại

Có lẽ, thời gian một buổi hội thảo là không đủ để các kiến trúc sư chia sẻ và thảo luận về kinh nghiệm thiết kế bệnh viện. Tuy nhiên, hội thảo đã mang đến rất nhiều kiến thức bổ ích đến các kiến trúc sư, khách mời tham dự.

Hy vọng, trong tương lai gần, sự kết nối các bên tham gia vào quá trình thiết kế và vận hành bệnh viện, với sự tham gia tích cực của lực lượng KTS, đặc biệt là KTS trẻ Việt Nam sẽ có những đột phá quan trọng, hướng đến sự thay đổi về “chất” trong công tác nghiên cứu thiết kế, trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc những quan điểm mới, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến kịp thời nhằm đưa kiến trúc bệnh viện ở Việt Nam tiếp cận với xu hướng thiết kế bệnh viện trên thế giới.

Trao giải cuộc thi Thiết kế ý tưởng kiến trúc bệnh viện dã chiến

Cũng tại sự kiện đã diễn ra Lễ trao giải Cuộc thi Thiết kế ý tưởng kiến trúc bệnh viện dã chiến. Cuộc thi nhằm phát huy các ý tưởng sáng tạo của KTS trong thiết kế các bệnh viện dã chiến sẵn sàng ứng phó với các diễn biến phức tạp của dịch bệnh, đáp ứng công năng theo yêu cầu của Bộ Y tế về khám chữa bệnh để có thể triển khai nhanh chóng, ngay khi có yêu cầu, đảm bảo an toàn, tiết kiệm, đúng quy định.

Ban tổ chức và thành viên đoạt giải thưởng

Cuộc thi được tổ chức với sự phối hợp của Bộ Y tế, Bộ Xây dựng, thu hút sự tham gia đông đảo của các hội kiến trúc sư địa phương, các đơn vị tư vấn, các kiến trúc sư trên toàn quốc. Sau gần hai tháng phát động, ban tổ chức đã nhận được 76 phương án dự thi từ 33 cá nhân, 23 nhóm và 20 tổ chức tư vấn trong nước.

Các phương án được hội đồng thống nhất lựa chọn trao giải là những phương án có bố cục, tổ chức chặt chẽ, giải pháp sáng tạo, tiếp cận xu hướng kiến trúc hiện đại, hợp lý, hiệu quả.

Lương Thủy