15/03/2021

Khám phá lịch sử của lâu đài Windsor

Ẩn mình trong một thị trấn nhỏ duyên dáng ở vùng nông thôn nước Anh là Lâu đài Windsor — lâu đài cổ liên tục bị chiếm đóng. Nó cũng là lâu đài lớn nhất vẫn còn được trưng dụng cho tới thời điểm hiện tại. Mỗi ngày có hàng ngàn khách du lịch đổ xô đến thăm quan các phòng, nhà nguyện và khu vườn mở cửa cho công chúng.

Ảnh: Blushrougette

Ảnh: Blushrougette

Đằng sau những khung vực công công này là các khu đất riêng rộng rãi và các căn hộ hoàng gia phù hợp dành cho Nữ hoàng. Nữ hoàng Elizabeth II dành phần lớn thời gian cuối tuần của mình tại nơi này và thậm chí còn tự cách ly ở đó với chồng là Hoàng tử Phillip.

Giống như bất kỳ điểm du lịch nào, lâu đài cũng có các cửa hàng lưu niệm và rất nhiều sách hướng dẫn để bạn đọc. Lang thang Windsor, bạn không thể rời mắt khỏi những bức chân dung mạ vàng sang trọng và uy nghiêm. Lâu đài tráng lệ, từng là nơi ở của 39 vị vua Anh, có lịch sử kéo dài 900 năm kể từ thời của William the Conqueror, vị vua Norman đầu tiên của Anh. Nhiều thế kỷ sau, gia đình hoàng gia Anh đổi họ của họ thành “Windsor”. Vì vậy vào năm 1917, nó được gọi là Nhà của Windsor vào năm 1917.

Tại sao lâu đài Windsor lại là một phần quan trọng của lịch sử nước Anh? Hãy khám phá lịch sử của một trong những lâu đài nổi tiếng nhất thế giới.

Nền móng thời Trung cổ

Bản vẽ cung điện Windsor năm 1658, tác giả Wenceslas Hollar. (Ảnh: Wikimedia Commons)

Bản vẽ cung điện Windsor năm 1658, tác giả Wenceslas Hollar. (Ảnh: Wikimedia Commons)

Công tước xứ Normandy William the Conqueror tràn vào nước Anh năm 1066, bắt đầu quá trình thống trị và thống nhất các vương quốc nhỏ hơn mà ông ta đi qua. William I, như nhiều người biết đến, là một vị vua quân sự. Giống như hầu hết các lâu đài thời trung cổ, lâu đài Windsor ban đầu được xây dựng phục vụ nhu cầu phòng thủ. Sở dĩ lâu đài toạ lạc ở vị trí hiện tại vì nó gần với sông Thames và để bảo vệ đường tiếp cận phía tây tới Luân Đôn. Pháo đài quân sự được làm bằng gỗ và xây dựng theo phong cách y motte-and-baile với một tòa nhà kiên cố (tòa trung tâm) nằm trên một gò đất cao ở giữa, được bao quanh bởi một sân trong có tường rào và rào chắn. Lâu đài cũng tiếp giáp với một khu rừng tấp nập với hoạt động săn bắn – môn thể thao vua thời đó.

Là một công trình phòng thủ, các vị vua Normandy không sinh sống tại lâu đài Windsor cho đến khi vua Henry I tổ chức lễ kỷ niệm ở đó vào năm 1110. Đến giữa thế kỷ, công trình kiến ​​trúc bằng gỗ bị hư hỏng, vì vậy vua Henry II bắt đầu thay đổi chất liệu thi công thành đá. Ông đã bắt đầu vào những năm 1170 với Tháp Tròn , một công trình kiến ​​trúc vẫn còn tồn tại (sau đó đã được sửa đổi) cho đến ngày nay. Nhà vua cũng cho xây dựng thêm các tòa nhà bằng đá khác bao quanh sân, bao gồm tháp và cổng. Lâu đài vẫn được sử dụng trong quân sự nhưng đã bị hủy hoại trong cuộc nổi dậy của các Nam tước Anh chống lại Vua John của Magna Carta (và Robin Hood) nổi tiếng.

Bản vẽ Nhà Nguyện George năm 1663, tác giả Wenceslaus Hollar, xuất bản trong cuốn "The Order of the Garter," tác giả Elias Ashmole, 1672. (Ảnh: Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan)

Bản vẽ Nhà Nguyện George năm 1663, tác giả Wenceslaus Hollar, xuất bản trong cuốn “The Order of the Garter,” tác giả Elias Ashmole, 1672
(Ảnh: Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan)

Đến thế kỷ 13, lâu đài trở thành nơi ở của hoàng gia. Các vị vua kế vị đã đưa vào những nét chấm phá của riêng họ; vua Henry III đã thêm một tòa tháp lớn được gọi là Tháp giới nghiêm, trong khi vua Edward III lại chỉ đạo xây dựng thêm Cổng Normandy khổng lồ và Sảnh đường St. George nổi tiếng. Công trình sau vẫn được sử dụng cho đến ngày nay với mục đích ban đầu: Hiệp sĩ của Hội Garter, một hội hiệp sĩ do Edward III thành lập. Điểm nổi bật của hội trường là Nhà nguyện Thánh George , ngày nay bạn có thể đến thăm và là nơi thường xuyên tổ chức lễ thờ phượng. Nhiều cặp đôi hoàng gia như Hoàng tử Harry và Meghan Markle – hiện là Công tước và Nữ công tước xứ Sussex – đã kết hôn trong nhà nguyện. Du khách cũng sẽ tìm thấy mộ của mười vị vua Anh, bao gồm cả Henry VIII.

Cung điện hoàng gia không có vua

Tranh màu lâu đài Windsor Castle từ phía xa bởi tác giả David Cox Junior, 1834. (Ảnh: © Bảo tàng Trustees Anh Quốc [CC BY-NC-SA 4.0])

Tranh màu lâu đài Windsor Castle từ phía xa bởi tác giả David Cox Junior, 1834. (Ảnh: © Bảo tàng Trustees Anh Quốc [CC BY-NC-SA 4.0])

Vào cuối thời kỳ trung cổ và đầu thời kỳ Phục hưng, các vị vua Anh sử dụng Lâu đài Windsor phục vụ mục đích thể thao và an ninh. Lâu đài được tiếp tục sửa chữa, xây dựng lại và mở rộng. Vua Henry VIII xây dựng thêm một sân tennis; con gái của ông, Mary, tôi đã sử dụng đá sót lại của một tu viện để thêm vào khu vực Lower Ward của lâu đài. (Đây là tài liệu khá mỉa mai khi nữ hoàng đã khôi phục lại đạo Công giáo trong một thời gian ngắn để đưa nước Anh trở lại nhà thờ sau khi cha bà rời khỏi Rome và sau đó là giải thể, phá hủy và bán các tu viện.) Trong triều đại của Elizabeth I, lâu đài trở thành một địa điểm quan trọng cho các hoạt động ngoại giao.

Vào giữa thế kỷ 17, tham vọng độc tài của vua Stuart King Charles I dẫn đến căng thẳng dữ dội — về mặt chính trị và tôn giáo — giữa các phe phái đối lập. Những người theo chủ nghĩa Bảo hoàng (ủng hộ nhà vua) và các Nghị sĩ (hay Người đầu tròn, ủng hộ Nghị viện) đối đầu, dẫn tới nội chiến vào năm 1642. Lực lượng Nghị viện nắm giữ Luân Đôn cũng nắm quyền kiểm soát Lâu đài Windsor, có giá trị về vị trí phòng thủ của nó đối với thủ đô. Binh lính cướp bóc những vật có giá trị, trong khi quân đội giam giữ tù nhân bên trong. Nhà vua tự nhận mình là tù nhân ở đó. Charles I là quốc vương Anh đầu tiên và duy nhất bị thần dân đưa ra xét xử. Ông ta bị kết tội và xử tử, sau đó được chôn cất trong Nhà nguyện Thánh George. Lần đầu tiên, nước Anh không có vua.

Tranh màu nước lâu đài Windsor bởi tác giả Alfred William Hunt, 1830–1896. (Ảnh: TATE)

Tranh màu nước lâu đài Windsor bởi tác giả Alfred William Hunt, 1830–1896. (Ảnh: TATE)

Thời kỳ được gọi là Interregnum (giữa các vị vua) kéo dài từ cái chết của nhà vua vào năm 1649 đến năm 1660. Một nền cộng hòa được thành lập dưới sự lãnh đạo của Oliver Cromwell, huân tước bảo hộ Anh, Scotland và Ireland. Mặc dù không phải là vua, Cromwell vẫn sống Lâu đài Windsor. Với sự Phục hồi của Chế độ Quân chủ vào năm 1660, người thừa kế lưu vong Charles II trở về một lâu đài hư hỏng và hoang tàn. Vị vua mới bắt đầu làm việc để khôi phục lại các dinh thự sang trọng Baroque. Với kiến ​​trúc sư người Anh Hugh May, nhà vua đã tạo ra các phòng khách xa hoa và một Con đường dài 5km dẫn đến tầm nhìn tuyệt đẹp của lâu đài. Ngày nay có nhiều khách du lịch vào lâu đài theo cách này.

Lâu đài ngày nay

Nữ hoàng Victoria và công chúa Beatrice tại lâu đài Windsor, ảnh chụp bởi nhiếp ảnh gia Mary Steen, 1895. (Ảnh: Wikimedia Commons)

Nữ hoàng Victoria và công chúa Beatrice tại lâu đài Windsor, ảnh chụp bởi nhiếp ảnh gia Mary Steen, 1895. (Ảnh: Wikimedia Commons)

Sau nhiều lần cải tạo, lâu đài Windsor mang hơi hướng của thế kỷ 19. Mặc dù được xây dựng từ thời trung cổ, nhưng tháp hỏa táng và tháp pháo dọc theo các bức tường lâu đài là nguồn cảm hứng Gothic được thêm vào những năm 1820 dưới thời vua George IV. Những cải tạo rất tốn kém này cũng nâng cao chiều cao và hình dáng của Tháp Tròn trung tâm. Ngoài ra, nhà vua cũng cho xây dựng thêm Đại sảnh Waterloo, một trong những điểm tham quan du khách không thể bỏ lỡ trong chuyến đi đến Windsor. Bên trong hội trường được ốp gỗ lộng lẫy treo những bức chân dung tưởng nhớ các nhà lãnh đạo đã góp sức đánh bại Napoléon Bonaparte trong trận Waterloo (thuộc Bỉ ngày nay).

Nữ hoàng Victoria – vị quân vương Anh có thời gian trị vì lâu thứ hai sau Nữ hoàng hiện tại – đã dành phần lớn thời gian của mình ở lâu đài Windsor, đặc biệt là sau cái chết của người chồng thân yêu, Hoàng tử Albert. Bà đã xây dựng lăng mộ ông trong khuôn viên để thể hiện sự tưởng nhớ. Nữ hoàng Victoria cũng đặc biệt chú ý đến khu đất — trồng cây xanh và cải tạo các tòa nhà bên ngoài. Nhiều tòa nhà trong số này phục vụ mục đích sinh hoạt của các nhân viên, trong khi những tòa nhà khác là (và vẫn tiếp tục) là nơi ở của hoàng gia bao gồm người thân thích của quốc vương.

Vào đầu thế kỷ 20, vua Edward VII và vua George V đã mang những tiện nghi hiện đại đến Windsor. Dưới sự cai trị của sau này, Hoàng gia quyết định lấy tên của họ từ lâu đài, loại bỏ biệt danh của người Đức nhằm nhắc nhở dân chúng về mối quan hệ của họ với kẻ thù trong Thế chiến thứ nhất.

Khung cảnh thị trấn Windsor và Tháp tròn. (Ảnh: Aurelien Guichard - Wikimedia Commons)

Khung cảnh thị trấn Windsor và Tháp tròn. (Ảnh: Aurelien Guichard – Wikimedia Commons)

Đáng chú ý, lâu đài Windsor vẫn tồn tại sau Chiến tranh thế giới thứ hai. Những vật có giá trị đã bị loại bỏ hoặc giấu đi và các cửa sổ bị bôi đen trong trường hợp không kích. Giống như nhiều trẻ em Anh ở London, hai Công chúa Elizabeth và Margaret được gửi đến nơi trú ẩn ở vùng nông thôn — trong trường hợp của họ là tại Windsor. Cha mẹ của họ là Vua George VI và Nữ hoàng Elizabeth, Thái hậu được yêu quý vì đã từ chối rời Luân Đôn trong trận chiến Blitz oanh kích Anh Quốc của Phát Xít Đức thực hiện trong Thế chiến II, mặc dù người ta tin rằng họ đã dành nhiều đêm ở Windsor với các con của họ để bảo đảm an toàn. Lâu đài tồn tại sau chiến tranh, và sau đó đã trở thành nơi ở được ưa chuộng của Nữ hoàng hiện tại. Nữ hoàng duy trì các căn hộ riêng, tổ chức các tước hiệu hiệp sĩ và các buổi biểu diễn ngựa trong khuôn viên. Dù tránh được bom đạn của quân Đức, trận hỏa hoạn thảm khốc năm 1992 hoành hành trong 15 giờ đã phá hủy gần 1/5 lâu đài. Việc sửa chữa tiêu tốn hàng triệu bảng Anh nhưng rất may được tài trợ mà không tốn thêm tiền thuế.

Ngày nay, lâu đài Windsor được mở cửa chào đón các du khách trong và ngoài nước. Tháp Tròn thậm chí còn mở cửa cho phép du khách lên trên đỉnh để ngắm cảnh. Hiện tại, tòa nhà còn lưu giữ Kho lưu trữ Hoàng gia, du khách sẽ tìm thấy kho báu trên khắp lâu đài; mang lại cảm giác như vừa du hành ngược thời gian.

Mai Anh/DesignS