05/10/2018

Gạch, ngói truyền thống của Wang Shu và Lu Wenyu

Wang Shu và Lu Wenyu, của Amateur Architecture Studio, nổi tiếng vì những quan điểm riêng biệt đối với việc thiết kế coi trọng tính truyền thống và sự vô tận của thời gian hơn bất cứ thứ gì khác. Trong nhiều trường hợp, họ sử dụng vật liệu nào tùy thuộc vào việc ở địa phương có sẵn các vật liệu có thể tận dụng cho việc xây dựng hay không. Gạch, ngói nói chung là loại vật liệu thường được Amateur Architecture Studio sử dụng và đối với Wang Shu, người đã đoạt giải Pritzker năm 2012, những vật liệu này đem đến một thông điệp mang tính chính trị cũng như kiến trúc.

Trong các dự án khác, gạch và ngói còn đem đến cơ hội tạo ra một loại cảnh quan xây dựng nhân tạo. Khu vườn ngói (Tiled Garden) họ xây dựng ở Venice Biennale 2006 là một ví dụ tiêu biểu cho ý tưởng này. Một đại dương với hàng chục ngàn viên ngói tái chế từ các khu vực địa phương đã được cẩn thận xếp thành hàng với lối vào là một cây cầu bằng tre. Một ý tưởng tương tự cũng được xem xét lại khi họ xây dựng Khu nghỉ dưỡng Wa Shan (2014). Công trình này là sự kết hợp của tường gạch wa pian qiang cùng với các hàng ngói tái chế. Cũng như trong Khu vườn ngói, chúng ta có thể đi qua các mái nhà của Khu nghỉ dưỡng Wa Shan nhờ các cây cầu đi bộ và cầu thang trên mái. Hàng mái ngói nhấp nhô mô phỏng theo địa hình cảnh quan xung quanh và tạo ra một môi trường thiền định phía trên công trình chính.

featureimage_2_bw-1024x583

 

Theo đó, gạch và ngói là một trong số các nỗ lực của Shu và Wenyu để mang thiên nhiên và di sản vào các thiết kế của họ. Gạch và ngói đất sét gắn liền với thổ nhưỡng và khởi nguồn vùng đất của họ; còn lịch sử của chúng lại mang đến hình ảnh của kiến trúc Trung Hoa cổ đại.

Bằng cách kết hợp các yếu tố như gạch, ngói tái chế vào các công trình kiến trúc, Shu và Wenyu đã đưa ra một tuyên bố chống lại quá trình hiện đại hóa nhanh chóng của Trung Quốc và kiểu kiến trúc tương đối đại trà.

Bằng nhiều cách, các câu chuyện kiến trúc của họ và đặc tính của vật liệu xây dựng này đã cho thấy mong muốn của họ trong việc theo đuổi quan niệm Trung Quốc truyền thống: gắn kết con người và tự nhiên.

55526092e58ece92c7000292_an-interview-with-lu-wenyu-amateur-architecture-studio_ningbo_historic_museum_-10-1

 

Những quan điểm hướng tới truyền thống và tự nhiên nằm ngay trong câu nói nổi tiếng của Amateur Architecture Studio, “một ngôi nhà thay vì một công trình.” Câu nói thể hiện tầm quan trọng của việc phân biệt giữa kiến trúc – việc thực hành nghề nghiệp thông thường với kiến trúc – công việc đòi hỏi nhiều kỹ năng.

Đối với Wenyu, “Xây một ngôi nhà nghĩa là làm gì đó cho con người, làm nó yên tĩnh hơn, hoặc gần gũi với thiên nhiên hơn, nhân bản hơn”, còn kiến trúc chỉ được hiểu như một khái niệm trừu tượng.

Những quan điểm đối với các khía cạnh của kiến trúc đã cho thấy lý do vì sao gạch và ngói rất quan trọng trong bảng màu vật liệu của Shu và Wenyu.

1330435967-1907124328-wang-shu-ningbo-museum-4173

 

Wang Shu đã dành 8 năm (1990-1998) xây dựng để tách mình ra khỏi cách thực hành kiến trúc truyền thống. Qua nhiều năm, Wang Shu đã thu được nhiều kiến thức bằng việc tiếp xúc trực tiếp với kỹ thuật thủ công của các công trình và đã hiểu được cách mà các bản thiết kế được thi công.

Những kiến thức này rất dễ nhận thấy qua các chi tiết đặc trưng trong kiến trúc của ông. Các hình dạng trở nên phong phú hơn nhờ sắp xếp khác đi một loại vật liệu đơn giản như gạch, ngói đất sét.

Bằng cách làm công việc của một người thợ thủ công, Shu hiểu được những khả năng vô hạn mà gạch và ngói mang lại trong việc tạo ra các tác phẩm kiến trúc độc đáo.

6793948714_d018b67950_o-1024x681

 

Cách thức Shu và Wenyu sử dụng gạch và ngói đã được quốc tế công nhận. Bảo tàng Lịch sử Ningbo là một ví dụ điển hình về cấu trúc sử dụng gạch đất sét bằng những cách khác nhau.

Ở đây wa pian qiang (tường gạch đất sét) là yếu tố quan trọng trong thiết kế, đã thành công trong việc đặt tòa nhà vào bối cảnh xây dựng của nó. Ban đầu được sử dụng như một kỹ thuật xây dựng địa phương, những viên gạch làm nên các bức tường của công trình này được lấy trực tiếp từ tàn tích còn lại của những ngôi làng.

Điều này không chỉ phản ánh mong muốn phục hồi vật liệu truyền thống trong công trình kiến trúc của họ, mà còn đem lại nhiều lợi ích vì đã tạo ra một cấu trúc vững chắc nhờ sử dụng các vật liệu tái chế.

1330360357-page20a-ningbo-tengtou-682x1024

 

Nhờ các đặc tính và nguồn gốc tự nhiên, gạch và ngói thường xuất hiện để làm dịu lại các hình khối cân đối trong công trình của Shu và Wenyu. Thông qua các lớp khác nhau được sắp xếp ở mặt tiền, mật độ phức tạp của các viên gạch khiến người ta chú ý đến kết cấu và hoa văn trong các bức tường.
Không giống như bê tông vững chắc ở các công trình hiện đại khác, tường gạch của Shu và Wenyu không phải là một khối đúc lớn, thay vào đó là một loại vật liệu nguyên chất hơn. Khi đặt ngói theo chiều ngang ở trên mái, các viên ngói đất sét tạo ra một cảnh quan thú vị rất hiếm khi thấy trên mặt đất.
Bằng cách đặt cầu đi bộ trên mái nhà của Khu nghỉ dưỡng Wa Shan, Shu và Wenyu khiến du khách trải nghiệm điều mà có lẽ sẽ chẳng được để ý tới và hướng sự chú ý đến ngói – yếu tố vật liệu duy nhất.
Khi chứng kiến sự phức tạp trong các công trình của Amateur Architecture Studio, người ta sẽ có cơ hội quan tâm hơn đến chi tiết mà gạch, ngói đem đến cho các kiến trúc sư
Hạnh Nguyễn/Handhome